ΟΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Της Dimitra Papanastasopoulou

Φίλες και φίλοι,

Ξεκινώ μια νέα ενότητα, στην οποία θα εξεταστούν οι αγώνες της ψυχής δύο πασίγνωστων ηρώων της μυθολογίας μας, του Θησέα και του Οιδίποδα.

Διαλέγω αυτούς τους δύο γιατί «δένονται» από έναν κοινό, ακούσιο θάνατο του πατέρα τους, από δική τους ευθύνη(Θησέας) ή από δικό τους χέρι(Οιδίποδας).

Τα εμπόδια που συναντά στην πορεία της  ζωής του ο άνθρωπος έχουν πολλά πρόσωπα και οι δρόμοι των μύθων είναι σπαρμένοι τέρατα, άλλοτε  με τρομακτική όψη και άλλοτε με σαγηνευτική, ανάλογα με τον κόσμο που κουβαλά ο καθένας μέσα του.

Είναι, ωστόσο, φανερό ότι η πάλη την οποία διεξάγει ο άνθρωπος αφορά πρώτα-πρώτα την ίδια του την φύση. Τα τέρατα, οι δράκοντες, τα φίδια που συναντά αποτελούν υποβλητικές, αλλά συγχρόνως απλουστευμένες εικόνες που συμβολίζουν το ζωώδες, το ενστικτώδες κομμάτι του. Η δύναμή τους είναι τρομακτική μόνο κατ’ επίφαση. Πρόκειται για παραισθήσεις σταλμένες από τον διάβολο(ή όποια άλλη σκοτεινή δύναμη) και μπορούν να νικηθούν αν ο άνθρωπος επιδείξει θάρρος, αυτοπεποίθηση και πίστη στους θεούς. Δηλαδή, με όλα αυτά τα τέρατα συμβαίνει ό,τι περίπου και με τον αντικατοπτρισμό στην έρημο: είναι επικίνδυνοι μόνο για όποιον αφήνεται να παρασυρθεί από τη θωριά τους και ξεχνά την αληθινή φύση της μάχης του.

Οι ήρωες με τους οποίους θα ασχοληθούμε έχουν το κοινό γνώρισμα ότι διεξάγουν μάχες περισσότερο πνευματικές, παρά υλικές. Ούτε ο Θησέας ούτε ο Οιδίποδας ανήκουν πραγματικά στην Ιστορία, αλλά το σύμπαν μέσα στο οποίο κινούνται, οι πράξεις που επιτελούν, τα συναισθήματά τους, σκιαγραφούν έναν κόσμο που είναι πιο κοντά στον δικό μας, σε σχέση με τον κόσμο άλλων ηρώων, όπως π.χ. του Ηρακλή ή του Περσέα.

Οι βίοι του Θησέα και του Οιδίποδα είναι άρρηκτα δεμένοι με την ιστορία της Αθήνας και της Θήβας αντίστοιχα, γιατί είναι ενταγμένοι στους μυθικούς εκείνους κύκλους, με τους οποίους οι Αρχαίοι ‘Ελληνες  συνήθιζαν να μπολιάζουν την ιστορία με μεγάλα γεγονότα(όπως π.χ. ο Τρωικός Πόλεμος). Πρόκειται για μυθικούς κύκλους  δεμένους με ανθρώπινες ιστορίες και μάλιστα μιας γεννεαλογίας, που όμως τελικά ξεφεύγουν από το συγκεκριμένο τους πλαίσιο και συγκροτούν την κοινή μας κληρονομιά.

Από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα οι δοκιμασίες του Θησέα και του Οιδίποδα αποτυπώνουν πάνω απ’ όλα την τραγική μοίρα του ανθρώπου, τις προσπάθειές του να απαλλαγεί από την θεϊκή κατάρα ή να εγκαθιδρύσει μια αρμονική τάξη όπου η βία δεν έχει θέση.