ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ
Στην βορειοευρωπαϊκή μυθολογία

Κατά τη διάρκεια του νορβηγικού έτους, πάντα με γνώμονα την κίνηση του ζωοδότη ήλιου, γιορτάζονταν μια σειρά από τελετές σε τακτά χρονικά διαστήματα, με τρόπο ώστε κάθε έξι ή επτά εβδομάδες να εμφανίζεται από μία. Αυτός ο κύκλος έμεινε γνωστός και ως τροχός του έτους. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι αυτές οι γιορτές συνδέονται με τα διάφορα μέρη της ημέρας και έρχονται σε ευθεία αντιστοιχία. Προσέξτε, επίσης την διήμερη διάρκεια όλων, μια ακόμη αντιστοιχία στον χωρισμό της αστρολογικής ημέρας σε δίωρα. Ας τις γνωρίσουμε:

Ίμπολκ

Συμβολικά ταυτίζεται με τις πρώτες ώρες μέχρι την ανατολή του ήλιου και γιορτάζεται τις πρώτες δύο ημέρες του Φεβρουαρίου. Κατά τη διάρκεια της γιορτής τοποθετούσαν μια κορώνα, φτιαγμένη από κερί, στο κεφάλι μιας νέας γυναίκας, που συμβόλιζε τη θεά η οποία μετά από καιρό διαμονής στον υπόγειο κόσμο επιστρέφει στην επιφάνεια. Με την επιστροφή της η γη αρχίζει και πάλι να πρασινίζει, προαναγγέλλοντας τον ερχομό της Άνοιξης.

Όσο διαρκούσε η γιορτή ο κόσμος έβγαινε στους δρόμους με δαδιά αναμένα για να γιορτάσουν τον ερχομό του ήλιου.

Εαρινή Ισημερία

Πρόκειται για την επικράτηση της άνοιξης, ταυτίζεται με την αυγή και γιορτάζεται στις 21 και 22 Μαρτίου. Τιμώμενη θεότητα η πανάρχαια Οστάρα, της οποίας το σύμβολο ήταν το αυγό. Οι άνθρωποι έκρυβαν αυγά γύρω από τα σπίτια τους και στους κήπους, και τα παιδιά προσπαθούσαν να τα βρουν.

Πολλοί βρίσκουν μια αντιστοιχία με την χριστιανική θρησκεία στην ιδέα της αναγέννησης της φύσης(ανάσταση του Χριστού) και στα αυγά της Λαμπρής.

Μπέλταν

Γιορτάζεται στις 30 Απριλίου και 1^η Μαϊου και είναι η αποθέωση της ζωής. Στο επίπεδο της ημέρας είναι η ακμή του πρωινού. Θεωρείται ότι ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς συνδέεται μ’ αυτήν την παράδοση γονιμότητας και καρποφορίας.

Ένα ενδιαφέρον έθιμο είναι ο χορός γύρω από μια στήλη, αφιερωμένη στη γιορτή. Ο χορός περιλαμβάνει δύο κύκλους χορευτών, που ο ένας χορεύει προς την διεύθυνση της κίνησης του ήλιου και ο άλλος στην αντίθετη. Ο πρώτος συμβολίζει τη ζωή και ο δεύτερος τον θάνατο, και εμφανίζονται πλάι-πλάι, όπως ακριβώς συμβαίνει και στη ζωή, που σβήνει με τον θάνατο και μέσα από εκείνον ξαναδημιουργείται.

Σόμμερσόλβερβ

Είναι το θερινό ηλιοστάσιο- 21 και 22 Ιουνίου και ταυτίζεται με το μεσημέρι, ενώ σηματοδοτεί την πλήρη ακμή του ήλιου. Οι ημέρες είναι μεγαλύτερες της χρονιάς. Στην Νορβηγία ανάβουν φωτιές τη νύχτα της 21^ης Ιουνίου για να εκφράσουν τη μεγάλη δύναμη του ήλιου.

Το ίδιο συμβαίνει και στην Ελλάδα, ελάχιστες μέρες αργότερα(24 Ιουνίου), στη γιορτή του Αγίου Ιωάννη, κατά την οποία, όχι μόνο ανάβουμε φωτιές, αλλά τις πηδούμε κιόλας.

Το θερινό ηλιοστάσιο είναι πανάρχαια γιορτή και τη βρίσκουμε σχεδόν σε όλους τους λαούς.

Λουνάσα

Γιορτάζεται την 1^η και 2^η Αυγούστου, έχει ιρλανδική προέλευση και σημαίνει «τα παιγνίδια του Λού», του θεού του φωτός, δηλαδή, αντιστοιχώντας στις απογευματινές ώρες. Λέγεται και λαμάς, λειτουργία του άρτου. Εκείνη την ημέρα τρώγεται το πρώτο ψωμί, φτιαγμένο από τους σπόρους της νέας σοδειάς, επομένως πρόκειται για την κύρια γιορτή του θερισμού.

Μετά τον θερισμό έφτιαχναν την μπύρα. Έτσι, στην Σκανδιναβία τιμάται παράλληλα και η γιορτή της μπύρας, που μαζί με το μέι κατέχουν την πρώτη θέση στα ποτά του αρχέγονου βορρά.

Φθινοπωρινή Ισημερία

Συμβολίζει τη δύση του ήλιου και γιορτάζεται την 21^η και 22^η Σεπτεμβρίου, όταν αρχίζει το φθινόπωρο και την αποχώρηση του πράσινου από τη φύση.

Όπως στην ελληνική μυθολογία με το μύθο της Δήμητρας και της Περσεφόνης, έτσι και στην νορβηγική μυθολογίαυπάρχει η παράδοση για το ταξίδι της Φρέγια, θεάς της γονιμότητας, στον κάτω κόσμο, για να αποκτήσει το περιδέραιο Μπρίσινγκάμεν, σύμβολο του εκτυφλωτικού φωτός. Αυτό το περιδέραιο είναι συχνά σύμβολο του τροχού της ζωής, του θανάτου και της αναγέννησης.

Επίσης, ανάλογο με το ταξίδι του Ορφέα στον κάτω κόσμο για την Ευρυδίκη είναι αυτό του Χέρμοντ(αγγελαφόρου των Νορβηγών θεών) για τη σωτηρία του θεού του φωτός Μπάλντερ.

Σάμχεν

Γιορτάζεται την 31^η Οκτωβρίου και 1^η Νοεμβρίου, γνωστή στις μεταγενέστερες εποχές ως ημέρα των Αγίων Πάντων και συμβολίζει το βράδυ.

Στην γιορτή αυτή κυριαρχεί το σκοτάδι, αφού πλησιάζει ο χειμώνας. Τα όρια ανάμεσα σε τούτο τον κόσμο και το υπερπέραν είναι διάφανα. Τα πνεύματα των νεκρών μπορούν να επιστρέψουν για να επισκεφθούν τους αγαπημένους στα όνειρά τους, προλέγοντας το μέλλον.

Η γιορτή σχετίζεται και με το μήλο, ένα φρούτο μυστικό που θυμίζει το υπερπέραν. Ωστόσο, παρά το σκοτάδι, η γιορτή θεωρείται και νίκη επί του θανάτου, αφού στη νορβηγικη μυθολογία τα μήλα που φυλά η θεά Ίντουν δωρίζουν στους θεούς την αιώνια νιότη.

Γιούλ

Είναι το χειμερινό ηλιοστάσιο, συμβολίζει τα μεσάνυχτα και γιορτάζεται την 21^η και 22^η Δεκεμβρίου, όταν η διάρκεια της νύχτας έχει φτάσει στο αποκορύφωμά της και ένας νέος κύκλος ετοιμάζεται να γεννηθεί και να ξεκινήσει.

Αυτές τις μέρες επιβάλλεται κάθε σπίτι να έχει ένα έλατο, πάνω στο οποίο τοποθετούνται διάφορα στολίδια. Η σημασία του έλατου είναι πολύ βαθειά: ανάμεσα στα γυμνά σαν σκελετούς δέντρα, τα καταπράσινα έλατα αποτελούν σημάδι ελπίδας για την επιστροφή της άνοιξης. Η Γιούλ συμβολίζει την γέννηση του ήλιου, την υπόσχεση της άνοιξης και, επομένως, τη συνέχιση της ζωής. Γι’ αυτό συνηθίζονται οι ανταλλαγές δώρων μεταξύ ενηλίκων και το χάρισμα παιγνιδιών στα παιδιά.

Στον κόσμο των Χριστιανών γιορτάζουμε την ανάμνηση της γέννησης του Χριστού, της υπόσχεσης της ζωής στον άνθρωπο.

 

ΛΟΡΔΟΣ ΒΥΡΩΝ
Ένας φιλέλληνας ποιητής

Μέσα στην εβδομάδα που τρέχει έχουμε την επέτειο της Επανάστασής μας το 1821. Η φυσιογνωμία του νεαρού και εξαιρετικά ωραίου ποιητή ήρθε κατευθείαν στο μυαλό μου, ανάμεσα και μαζί με τους δικούς μας ήρωες, γιατί, ναι, οι Έλληνες ήρωες και πρωτεργάτες του ξεσηκωμού είναι σπουδαίοι άντρες, όμως, αυτός ο ξένος ήρθε με τη φλόγα της νιότης του να βοηθήσει τον δικό μας αγώνα και να αφήσει την τελευταία του πνοή εδώ, στην σκλαβωμένη ακόμη γη του Μεσολογγίου. Ο Διονύσιος Σολωμός συνέθεσε μια ωδή στη μνήμη του, ενώ ρίχτηκαν 36 κανονιές-όσα και τα χρόνια του- ξεκινώντας την ανατολή και ρίχνοντας μία κανονιά κάθε ένα λεπτό.

Ο Τζώρτζ Γκόρντον Μπάϋρον, 6^ος Βαρώνος Μπάϋρον, που έμεινε γνωστός στη χώρα μας ως Λόρδος Βύρων, γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1788, ήταν ένας από τους κορυφαίους Άγγλους ποιητές και εκπροσώπους του ρομαντισμού και γνωστός για τη δράση του στην Ιταλία με το επαναστατικό κίνημα των Καρμπονάρων. Στην Ιταλία είχε πάει με τον πολύ στενό του φίλο και διάσημο ποιητή Πέρσυ Μπις Σέλεϋ και στην Πίζα γνώρισαν τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Ο ποιητής μας  συνεννοήθηκε μαζί του να κατεβεί στην σκλαβωμένη Ελλάδα και να βοηθήσει στον αγώνα.

Ο πατέρας του,Τζών Μπάϋρον, ήταν πλοίαρχος του Βασιλικού Ναυτικού και η μητέρα του, Κάθριν Γκόρντον, ανήκε σε αριστοκρατική οικογένεια ( απόγονος του βασιλιά Εδουάρδου Γ΄, ωστόσο, όταν ο Τζώρτζ ήρθε στον κόσμο οι γονείς του είχαν κιόλας χωρίσει.

Γεννήθηκε με τη δεξιά του κνήμη κοντύτερη και τα πρώτα του χρόνια τα πέρασε στο Αμπερντίν της Σκωτίας μάλλον φτωχικά. Όταν το 1798 πέθανε ο αδελφός του παππού του Ουίλλιαμ Μπάυρον- ήταν γνωστός ως μοχθηρός Λόρδος- ο δεκάχρονος Τζώρτζ κληρονόμησε τον τίτλο του Βαρώνου. Η ζωή του άλλαξε και σπούδασε στο φημισμένο Κολλέγιο Τρίνιτυ του Καίμπριτζ, αν και ήταν,ίσως, ο χειρότερος σπουδαστής στα χρονικά του κολλεγίου. Εξελίχθηκε σε δεινό κολυμβητή, λάτρη της γυμναστικής και μεγάλο εραστή που δεν δίστασε-μεταξύ άλλων- να δημιουργήσει σύγχρονες σχέσεις με δύο εξαδέλφες του.

Ανήσυχος, παρορμητικός και τυχωδιωκτικός, ξεκίνησε να περιπλανάται στη νότια Ευρώπη το 1809 (Πορτογαλία, Ισπανία, Ελλάδα, Τουρκία). Έμεινε σχεδόν δύο μήνες στην Αθήνα και ερωτεύθηκε την παιδίσκη Τερέζα Μακρή, κόρη του Έλληνα Προξένου, χάρη της οποίας έγραψε, και της χάρισε, το πασίγνωστο ποίημα «η κορη των Αθηνών».

Πηγαίνοντας στην Άβυδο και γνωρίζοντας τον ελληνικό μύθο για τον Λέανδρο και την Ηρώ, θέλησε κι ίδιος να κολυμπήσει την θαλάσσια απόσταση, διασχίζοντας τον Ελλήσποντο, που διήνυε ο μυθικός ήρωας για να δει την αγαπημένη του στο ιερό της Άρτεμης. Τα κατάφερε μια χαρά και μετά έγραψε το άλλο διάσημο ποίημα «η νύφη της Αβύδου».

Δεύτερη φορά, μετά από το διαζύγιό του και την πτώση της φήμης του,λόγω «κακής» διαγωγής, έρχεται και μένει στο Μεσολόγγι το 1823, υποστηρίζοντας οικονομικά τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Δημιουργεί ιδιωτικό στρατό από  Σουλιώτες, ενώ διατηρεί αλληλογραφία με Αγγλους επιχειρηματίες, όπως ο Σάμιουελ Μπάρφ, για οικονομική ενίσχυση των επαναστατών. Ο αντίκτυπος στο εξωτερικό είναι φανταστικός, καθώς το φιλελληνικό κίνημα ανδρώνεται και ο ένοπλος αγώνας των Ελλήνων κεντρίζει το ένδιαφέρον της κοινής γνώμης, ενώ στην Ελλάδα η συμμετοχή ενός ξένου αριστοκράτη στον αγώνα ενθουσιάζει τους επαναστατημένους.

«Χίλια χρόνια χρειάζονται για να φτιάξεις ένα κράτος και μια ώρα για να το γκρεμίσεις».

ΠΥΘΕΑΣ Ο ΜΑΣΣΑΛΙΩΤΗΣ
Και το πιθανό ταξίδι του μέχρι τον Βόρειο Πόλο

Ο Πυθέας ήταν ένας αρχαίος έμπορος, εξερευνητής και γεωγράφος, Έλληνας στην καταγωγή και γεννημένος στην Μασσαλία περίπου το 380π.Χ. Έμεινε γνωστός για το πιθανολούμενο ταξίδι του στον ευρωπαϊκό βορρά ( ο Στράβων και ο Πολύβιος αμφιβάλλουν ότι το έκανε), ενώ έγραψε τα βιβλία  Περί ωκεανού και Γης περίοδος, από τα οποία σώζονται μόνο κάποια αποσπάσματα.

Αν θεωρήσουμε ότι το ταξίδι πραγματοποιήθηκε μέχρι τέλους, δεν μας είναι γνωστός ο τρόπος ξεκινήματος. Είναι πιθανόν να πέρασε από το στενό του Γιβραλτάρ, αλλά είναι εξίσου πιθανό να ξεκίνησε δια ξηράς, διασχίζοντας τη Γαλλία. Όταν βρέθηκε στην Βρετανία, υπολόγισε την περίμετρό της (με 2.5% απόκλιση). Συνέχισε την πορεία για την Κορνουάλη, σημαντικό τόπο εξόρρυξης κασσίτερου και μετά από πολυήμερο ταξίδι προς βορρά έφτασε σε μια πειοχή που την αποκαλεί Θούλη. Οι πληροφορίες που μας δίνει για την συγκεκριμένη περιοχή είναι: γεωργική, με τη μεγαλύτερη ημέρα να διαρκεί 20 ώρες (αυτό παραπέμπει σε γεωγραφικό πλάτος 64 μοιρών), οι κάτοικοι τρέφονται με φρούτα και φτιάχνουν ένα ποτό από σιτάρι και μέλι.

Όσο για το ποιά ήταν η περιοχή της Θούλης οι πηγές υποθέτουν την Ισλανδία, τις ακτές της Νορβηγίας, τις Νήσους Φερόες, ή τις νήσους Σέτλαντ.

Ο Πυθέας μας πληροφορεί ότι μια μέρα απόσταση προς βορράν της Θούλης βρήκε μια περιοχή όπου η θάλασσα ήταν αναμεμιγμένη με πάγο, στεριά και αέρα. Αυτή η περιοχή, σύμφωνα με κάποιες θεωρίες,  είναι ο Αρκτικός κύκλος, κοντά στην Ισλανδία ή την Νορβηγία, όπου το θαλασσινό νερό πήζει και υπάρχει πολύ πυκνή ομίχλη. Το ταξίδι συνεχίστηκε στη Βόρεια Θάλασσα και ίσως και στην Βαλτική.

Ο Στράβων στα Γεωγραφικά του αναφέρει:

 « Ο Πολύβιος εξ άλλου γράφοντας γεωγραφία για τις χώρες της Ευρώπης λέει να αφήσουμε τους αρχαίους και να εξετάσουμε εκείνους που τους ελέγχουν , όπως τον Δικαίαρχο και τον Ερατοσθένη που ασχολήθηκαν με την Γεωγραφία, και τον Πυθέα από τον οποίο πολλοί παρασύρθηκαν και ο οποίος υποστηρίζει ότι γύρισε όλη τη Βρετανική και αποδίδει περίμετρο στο νησί πάνω από σαράντα χιλιάδες στάδια. Ιστόρησε δε και τα σχετικά με τη Θούλη στους οποίους ούτε γη υπήρχε, ακόμη δε ούτε θάλασσα, ούτε αέρας, αλλά ένα κράμα από όλα αυτά, που έμοιαζε με θαλάσσιο πνεύμονα στον οποίο, όλα ταλαντεύονται και ο θαλάσσιος πνεύμονας τα έδερνε όλα αυτά, ώστε σε αυτόν κάποιος δεν μπορούσε ούτε να πορευτεί ούτε να πλεύσει……….. επισκέφτηκε τα παράλια όλης την Ευρώπης που βρέχονται από Ωκεανό από τα Γάδειρα μέχρι τον Τάναιν (ποταμός Δον της Ρωσίας)……….».

Ο Στράβων δεν πιστεύει ότι μπορεί κάποιος άνθρωπος να φτάσει στον Βόρειο Πόλο και αποκαλεί τον γεωγράφο-ταξιδευτή Πυθέα, δηλαδή ψεύτη, παραμυθά. Εμείς κερδίσαμε τα μακροσκελή του αποσπάσματα από το έργο του Πυθέα και ο άγνωστος θαλασσοπόρος έμεινε γνωστός με το παρατσούκλι που τού έδωσε ο Στράβων...

Αυτή η περιγραφή του Στράβωνα ωστόσο –που στην ουσία είναι ένα πολύ μικρό απόσπασμα- εξετάστηκε λεπτομερώς από επιστήμονες της εποχής μας, οι οποίοι διαπίστωσαν πόσο περιεκτική και σαφής ήταν η περιγραφή των συνθηκών του Βόρειου Πόλου.

Αποσπάσματα από τα έργα του Πυθέα βρίσκουμε επίσης  στις Ιστορίες του Πολύβιου, στο Γης Περίοδος του Δικαίαρχου, ενώ τον μνημονεύουν και οι Ίππαρχος, Ερατοσθένης και Ποσειδώνιος.

Λέγεται ότι ο Πυθέας ξεκίνησε το μεγάλο του ταξίδι παρακινούμενος από την άρχουσα τάξη της Μασσαλίας, η οποία βρισκόταν σε δύσκολη οικονομική κατάσταση, εξ αιτίας των Καρχηδονίων. Το ζητούμενο από το ταξίδι ήταν να καταφέρει ο Πυθέας να φθάσει στον «απώτατο βορρά» και να ανακαλύψει νέα θαλάσσια οδό, μέσα από άγνωστα και μυστικά περάσματα, έτσι ώστε οι Μασσαλιώτες να κινούνται με ασφάλεια.

Εκείνα τα χρόνια επικρατούσε η άποψη ότι υπήρχε ένας δρόμος  που οδηγούσε στην λίμνη της  Μαιωτίδος( Αζοφική Θάλασσα) και από εκεί στην χερσόνησο της Κριμαίας στη Μαύρη Θάλασσα. Αν τα κατάφερνε, οι Μασσαλιώτες θα έπλεαν στο Αιγαίο, θα περνούσαν τον Ελλήσποντο, τις Συμπληγάδες Πέτρες, τη Μαύρη Θάλασσα, την Μαιώτιδα λίμνη και μέσω του ποταμού Τάναϊς(Δον της Ρωσίας) θα μπορούσαν να βγουν στην Βαλτική, μέσω της «πεπηγυίας θάλασσας».

Ο Πυθέας αναχώρησε με δύο πεντηκοντόρους παίρνοντας μαζί του όσα εργαλεία και εφόδια έκρινε απαραίτητα, φροντίζοντας ιδιαίτερα την επιλογή των ανδρών, το φαγητό, την ένδυσή τους, χωρίς να παραλείψει να πάρει μαζί του ένα γιατρό για κάθε πλοίο και ένα ικανό αριθμό πολεμιστών.

Ξεκίνησε χεμώνα και αφού πέρασε το Γιβραλτάρ στράφηκε προς βορρά, κρατώντας απόσταση από τις ακτές της σημερινής Πορτογαλίας, αλλά συγχρόνως να μην είναι ορατός από τη στεριά, πλέοντας προς το Ιερόν Άκρον(σημερινό ακρωτήριο Σαν Βιντσέντζε).

Συνέχισε, πέρασε με όση περισσότερη ταχύτητα μπορούσε τον επικίνδυνο Βισκαϊκό κόλπο και έφτασε στο σημερινό γαλλικό λιμάνι της Βρέστης, στην Βρετάνη, όπου κατοικούσαν Κέλτες( ο Πυθέας τους αποκαλεί Οσίμους, λόγω της ανασηκωμένης τους μύτης).

Στη συνέχεια κατευθύνθηκε στο Κάντιον(Κέντ) και στο Βελέριον, τόπους εξόρυξης του πολύτιμου κασσίτερου, στη σημερινή χερσόνησο της Κορνουάλης, παρατηρώντας και καταγράφοντας την αύξηση του ύψους της παλίρροιας. Ο Πυθέας μας πληροφορεί με κάθε λεπτομέρεια πώς έλιωναν και καθάριζαν από κάθε λογής προσμίξεις τον κασσίτερο οι κάτοικοι της περιοχής. Από εκεί πήρε τρόφιμα και νερό αποφασίζοντας- παρά τον άσχημο καιρό- να περιπλεύσει την Βρετανία.

Μπήκε, λοιπόν στον ποταμό Τάμεση και έφθασε στο σημερινό Λονδίνο, μια περιοχή που τότε είχε ελάχιστους και αραιούς οικισμούς. Κράτησε σημειώσεις και συνέχισε μέχρι τη σημερινή Σκωτία, σε μια περιοχή που υπήρχαν πολλά νησιά,  η ημέρα είχε μικρή διάρκεια και υπήρχε χαμηλή νέφωση και ομίχλη.

Κινούμενος ΝΔ πέρασε ανάμεσα από Αγγλία και Ιρλανδία και δύο μήνες μετά από την ημέρα της εκκίνησης βρέθηκε πάλι στην Κορνουάλη για ανεφοδιασμό.

Η νέα πορεία χαράχτηκε  προς τις ακτές της σημερινής Ολλανδίας, που εξερεύνησε σχολαστικά ψάχνοντας για κάποιο πέρασμα, το οποίο θα τον οδηγούσε στη Μαύρη Θάλασσα. Αποτυγχάνοντας στην προσπάθεια, συνέχισε να κινείται βόρεια και περνώντας το στενό Δανίας-Σουηδίας βρέθηκε στην Βαλτική Θάλασσα, όπου συνάντησε το σημερινό νησί Γκότλαντ. Εκεί ξεκουράστηκε το πλήρωμα και αναφοδιάστηκαν με τρόφιμα και νερό.

Εισχωρώντας πρώτα στον Φιλανδικό και μετά στον Βοθνιακό κόλπο, ερευνώντας με λέμβους τα ποτάμια,τα έλη και τις λίμνες, πολλοί άνδρες αρρώστησαν.

Ήταν πια προχωρημένη άνοιξη όταν έφθασε στις νότιες ακτές της Νορβηγίας, εξακολουθώντας την κατεύθυνση του βορρά, μέχρι που μπήκε στον Αρκτικό ωκεανό και είδε τους πάγους να επιπλέουν. Οι άσχημες καιρικές συνθήκες της περιοχής τον αναγκάζουν να μπει σ’ ένα φιόρδ για να επισκευάσει τις ζημιές των δύο πλοίων. Είναι πολύ πιθανό να πήρε πληροφορίες για ένα μεγάλο νησί που υπήρχε βορειότερα(Γροιλανδία), συμπεραίνοντας ότι από εκεί δεν θα ήταν μακρυά από τον ονειρικό προορισμό του. Ωστόσο, έπρεπε να περιμένει να περάσει ο άσχημος καιρός, γι’ αυτό έπλευσε πάλι με ΝΔ πορεία προς την Βρετανία για ανεφοδιασμό και αλλάζοντας ρότα έπλευσε ξανά βόρεια.

Είχαν περάσει πέντε μήνες όταν έφθασε στην Ισλανδία, όπου έμεινε για λίγο πριν συνεχίσει και φθάσει στην Γροιλανδία, στο παγωμένο νησί. Ο καιρός εκεί χειροτέρεψε και αναγκάστηκε να τραβήξει τα πλοία στη στεριά και να μείνει εκεί μερικούς μήνες, κρατώντας σημειώσεις και επισκεπτόμενος κοντινές αποστάσεις για εξερεύνηση.

Όταν ξεκίνησε για το βορειότερο άκρο, τίποτε δεν ήταν εύκολο, αντίθετα ήταν πολύ επικίνδυνο με τους πάγους. Κατάφερε να φθάσει μέχρις ενός σημείου, επειδή ήρθε αντιμέτωπος με παγόβουνα που σχημάτιζαν φράγμα. Αλλά ο Πυθέας δεν ήταν διατεθειμένος να τα παρατήσει και συνέχισε με λίγους άνδρες πεζός, διασχίζοντας μια μεγάλη απόσταση και βλέποντας το θέαμα του θερινού ηλιοστασίου, με την καρδιά του να πάλλεται από ικανοποίηση.

Δεν είχε βρει το πέρασμα που γύρευε η Μασσαλία, αλλά είχε φτάσει στην άκρη του κόσμου!

ΕΛΕΝΗ ΜΠΟΥΚΟΥΡΑ-ΑΛΤΑΜΟΥΡΑ
Μια ξεχωριστή γυναίκα, μια εκπληκτική ζωγράφος

Κάνω ένα αφιέρωμα στη μνήμη μιας ιδιαίτερης γυναίκας, της Ελένης Μπούκουρα-Αλταμούρα.

Γεννήθηκε στις Σπέτσες το 1821, χρονιά εκκίνησης του ξεσηκωμού μας, ένας ξεσηκωμός που βρήκε κατευθείαν την ψυχή της και τη γέμισε επανάσταση και φλόγα, και πέθανε στο ίδιο νησί τον Μάρτιο του 1900, όταν οι φλόγες της είχαν μετατραπεί από καιρό σε στάχτες.

Πατέρας της ο καπετάν Γιάννης Μπούκουρας, ο άνθρωπος που έφτιαξε το πρώτο θέατρο στην Αθήνα, ένας άνθρωπος με ανοιχτό μυαλό, τόσο που να δώσει το «ελεύθερο» στην ξεχωριστή φύση της κόρης του να δημιουργήσει.

Παιδούλα ακόμη, έκλεβε αποκέρια και ζωγράφιζε πάνω τους τις φιλενάδες της, που πόζαραν σοβαρά στην αυλή του παρθεναγωγείου. Ο καπετάν Γιάννης, προσέλαβε δάσκαλο να της μάθει τα μυστικά της τέχνης, τον καθηγητή του Σχολείου των Τεχνών, Ραφαέλο Τσέκκολι. Η μαθήτρια ήταν άριστη και ο δάσκαλος της έδωσε συστατική επιστολή για να πάει στην Ιταλία για περαιτέρω σπουδές, πράγμα που έγινε στα 1848, στα 27 της χρόνια, μια ηλικία που εκείνα τα χρόνια μια άγαμη θεωρούνταν γεροντοκόρη.

Για να σπουδάσει ζωγραφκή στην Ιταλία (Νεάπολη, Ρώμη και Φλωρεντία) μεταμφιέστηκε σε άνδρα, αφού δεν μπορούσε να γίνει δεκτή ως γυναίκα. Και το μοιραίο συνέβη εκεί, στην Ιταλία...

Η Ελένη ερωτεύθηκε σφοδρά τον ιταλό ζωγράφο και επαναστάτη Φραντσέσκο Σαβέριο Αλταμούρα και απέκτησε τρία εξώγαμα παιδιά: τον Ιωάννη(έγινε ζωγράφος), την Σοφία και τον Αλέξανδρο. Για να γίνει ο γάμος, χρειάστηκε να ασπασθεί τον καθολικισμό, όμως αυτό δεν εμπόδισε τον Φραντσέσκο να το σκάσει το 1857 με την ερωμένη του και φίλη της Ελένης, Τζέην Μπένμαν Χέυ, και να πάρει μαζί του τον μικρότερο γιό τους, τον Αλέξανδρο.

Δυστυχισμένη, η Ελένη επέστρεψε στην Αθήνα και ζούσε παραδίδοντας μαθήματα ζωγραφικής. Η φυματίωση που χτύπησε την κόρη της Σοφία το 1872, την ανάγκασε να καταφύγει στις Σπέτσες- για καθαρό αέρα- και να μείνει στο σπίτι του αδελφού της. Την ίδια εκείνη χρονιά η Σοφία πέθανε- ήταν μόλις 18 ετών. Η Ελένη, σε χειρότερη ψυχολογική κατάσταση επέστρεψε στην Αθήνα.

Η χαρά θα την επισκεφθεί το 1876, χρονιά που επιστρέφει ο Ιωάννης στην Αθήνα, έχοντας τελειώσει τις ζωγραφικές σπουδές του. Μα, κι αυτή η χαρά δεν πρόλαβε να ανθήσει. Ο Ιωάννης προσβλήθηκε από φυματίωση και πέθανε το 1878.

Η ψυχή της Ελένης δεν άντεξε τα απανωτά χτυπήματα, το μυαλό της ξέφυγε από την καθημερινή του ρότα και πήρε άλλους, διαφορετικούς δρόμους...

Στα 60 της χρόνια (1881) πήρε ξανά το δρόμο για τις Σπέτσες, όπου έμεινε μέχρι το θάνατό της (1900).

Υπάρχουν δύο εκδοχές: ή ότι η ίδια έκαψε πριν πεθάνει τα περισσότερα ζωγραφικά της έργα, ή ότι καταστράφηκαν από τους συγγενείς της μετά την ταφή της.

Η Ρέα Γαλανάκη στο μυθιστόρημά της «Ελένη ή ο κανένας» εξιστορεί με τον δικό της τρόπο την ταραγμένη ζωή της- ένα βιβλίο που συνιστώ ανεπιφύλλακτα.

Ο πρώτος πίνακας που βλέπετε λέγεται «Απελπισία» και είναι ένα δικό της αριστούργημα, από το οποίο δεν μπορούσα να πάρω τα μάτια μου. Ο δεύτερος είναι μια αυτοπροσωπογραφία της, ντυμένη ως μοναχός.

ΘΟΥΛΗ, Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΩΝ ΥΠΕΡΒΟΡΕΙΩΝ

Η νέα ενότητα που αρχίζει με τη σημερινή ανάρτηση αφορά την Νορβηγική Μυθολογία, η οποία θεωρείται κορωνίδα της συνολικής Σκανδιναβικής Μυθολογίας (που περιλαμβάνει την Σουηδική, την ισλανδική και την δανέζικη μυθολογία) και σχετίζεται με την Ελληνική Μυθολογία.

Πατρίδα της Νορβηγικής Μυθολογίας  είναι η παράξενη, μαγευτική και απομακρυσμένη χώρα της Θούλης, που αρχικά ονομαζόταν Έσχατη Θούλη, σε μια προσπάθεια να γίνει πλήρως αντιληπτό ότι επρόκειτο για το πλέον απόμακρο σημείο του γνωστού κόσμου, δηλαδή το πιο βόρειο (εξ ού και χώρα του Υπερβορρά), αλλά υπάρχουν περισσότερες της μιας περιοχές με το ίδιο όνομα.

Στη σημερινή Ρωσία π.χ. υπάρχει μια πόλη με το όνομα Τούλα (η Θούλη προφέρεται έτσι σε αρκετές γλώσσες) και ομοίως στο Μεξικό.

Η Θούλη αποτελεί την πρωταρχική πηγή διάδοσης και εξέλιξης του πολιτισμού των βορειοευρωπαϊκών λαών και ο λαός που πρωτοκατοίκησε στον γεωγραφικό της χώρο δεν είναι άλλος από τους περίφημους Υπερβορείους. Οι Υπερβόρειοι, όσο περίεργο και αν ηχεί, διατηρούσαν πολιτισμικές σχέσεις με την αρχαία Ελλάδα, κι αυτό επέφερε τις ανάλογες αλληλοεπιδράσεις.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τις πηγές, ο Άβαρης, ιερέας του Υπερβόρειου Απόλλωνα, ήρθε από την Θούλη στην Ελλάδα και ίδρυσε στην Πελοπόννησο τον Ναό του Επικούρειου Απόλλωνα, έναν ναό που έχει προσανατολισμό από βορρά προς νότον, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους αεχαιοελληνικούς ναούς που έχουν προσανατολισμό από ανατολή προς δύση. Θυμίζω ότι ο Υπερβόρειος Απόλλων ερχόταν από τον βορρά φέρνοντας το φως.

Ο Πλάτων συμφωνεί με την υπερβόρεια καταγωγή του Απόλλωνα, την πρωτογενή ηλιακή θεότητα.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άβαρης πετούσε πάνω από την Ελλάδα μ΄ένα ακόντιο, χαρισμένο από τον Απόλλωνα, και δεν είχε ανάγκη από τροφή. Κοντά του μαθήτευσαν πολλοί από τους αρχαίους  μας σοφούς, με τον Πυθαγόρα στη λίστα. Αυτό και μόνο το γεγονός μας δείχνει πόσο μεγάλη σημασία είχε η προσωπικότητα του ιερέα Άβαρη.

Το σύμβολο της Θούλης είναι ο αγκυλωτός σταυρός- η σβάστικα- που είναι σύμβολο του περιστρεφόμενου ήλιου. Είναι γνωστό ότι ο ήλιος θεωρούνταν πάντα η αιτία της ζωής του ανθρώπου και θεοποιήθηκε πρώτος από όλους. Ο αγκυλωτός σταυρός ως μη στάσιμος δηλώνει τον ήλιο περιστρεφόμενο και κάθε του προέκταση συμβολίζει μια εποχή αστρονομικού έτους. Να, λοιπόν, που κρύβεται ότι κάθε τέλος είναι μια αρχή, ή όπως είπε ο Ηράκλειτος «τα πάντα ρει».

Μαζί με τον Άβαρη ήρθε από τον βορρά και η καθιέρωση της λατρείας του Απόλλωνα-Ήλιου, που συμβολίζει την αιωνιότητα του κόσμου.

Θρυλικό παραμένει το ταξίδι του Πυθέα από τη Μασσαλία στη Θούλη, όπου έφτασε μετά από πολλές περιπέτεις και περιπλανήσεις, μέσω των Ηράκλειων Στηλών(σημερινό Γιβραλτάρ), τη Βαλτική και ίσως και την Γροιλανδία. Από τις περιγραφές του Πυθέα προέκυψαν ερωτήματα, που με τη σειρά τους δημιούργησαν άλλα, ως προς το πού ακριβώς βρίσκεται η μυστηριωδης Θούλη.

Ο Ησαϊας Κωνσταντινίδης, Δρ Φιλοσοφίας και επικεφαλής της ομάδας vega, θεωρεί πιο πιθανή τη θέση της Νορβηγίας και μαζί του συμφωνει και η πλειοψηφία των ερευνητών του βορειοευρωπαϊκού πρωτόγονου πολιτισμού.

Υπάρχει ακόμη μια επιστημονική γνώμη, σύμφωνα με την οποία η Θούλη είναι η περιβόητη Αρκτογαία, μια ξεχωριστή ήπειρος του απώτατου παρελθόντος. Σ’ αυτή την ήπειρο πρωτοεμφανίστηκε ο άνθρωπος, τα ίχνη του οποίου χάθηκαν στα βάθη των χιλιετιών.

Με την εμφάνιση των πρώτων παγετώνων, εκείνοι οι άνθρωποι κατέβηκαν στον ευρωπαϊκό νότο, μεταφέροντας μαζί τους τις συνήθειές τους και δημιουργησαν συν τω χρόνω τους διάφορους κλάδους των λεγόμενων Αρίων φυλών(Αιγαίοι, Θράκες, Κρήτες, Ίωνες). Φυσικά, υπάρχει και η αντίθετη γνώμη που λέει ότι δεν υπήρξαν Υπερβόρειοι στον ελληνοβαλκανικό χώρο, πόσω μάλλον στην Μεσοποταμία.

Όποια και να είναι η βαθειά κρυμένη αλήθεια, εμείς, φίλες και φίλοι, θα προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε αυτή την εστία πολιτισμού στις επόμενες εβδομάδες, αρχίζοντας το ταξίδι μας με τον Πυθέα.