The world I love:my novels, my favorite themes

Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2018


ΣΑΛΒΑΔΟΡ ΑΛΙΕΝΤΕ
Μέρος β΄
Η προσχεδιασμένη πτώση
Της Dimitra Papanastasopoulou




Η προεδρία του Σαλβαδόρ Αλιέντε κράτησε μόνο τρία χρόνια. Λίγες μέρες πριν τις εκλογές, όπως δείχνουν τα προσβάσιμα πλέον αρχεία της CIA, άρχισε να μπαίνει σε εφαρμογή το τριπλό σχέδιο της ανατροπής: εμπόδιση της νίκης με προπαγάνδα εναντίον του, οικονομική καταστροφή της χώρας και το σπουδαιότερο, η σχεδίαση του πραξικοπήματος για την ανατροπή του, αν τα δυο προηγούμενα αποτύγχαναν.
Πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν τότε ο Ρίτσαρντ Νίξον, διευθυντής της CIA  ο Ρίτσαρντ Χέλμς και σύμβουλος της εθνικής ασφάλειας ο Χένρυ Κίσσιντζερ. Οι τρεις άνδρες συναντήθηκαν πολύ πριν πραγματοποιηθούν οι εκλογές που θα έφερναν στην εξουσία τον Αλιέντε για να «πάρουν τα μέτρα τους». Τον είχαν ήδη εμποδίσει τρεις φορές να πάρει την εξουσία(1952, 1958 και 1964) χρηματοδοτώντας τους αντιπάλους του (βλ. βιβλίο του Τσόμσκι Secrets, lies and Democracy). Με τον ψυχρό πόλεμο στις δόξες του, το χάσιμο των αμερικανικών συμφερόντων στα επίπεδα εκμετάλλευσης χαλκού, αποτελούσε μεγάλο κίνδυνο. Και η παρουσία του Αλιέντε και του προγράμματός του όδευε προς τα εκεί. Άρα, έπρεπε να τον σταματήσουν.

“Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να παραμένουμε αδρανείς και να παρακολουθούμε μια χώρα να γίνεται κομμουνιστική, εξαιτίας της ανευθυνότητας του λαού της”, πρέσβευε τον Ιούνιο του 1970 ο Χένρι Κίσσιντζερ, δυο μόλις μήνες πριν τις εκλογές που ανέδειξαν τον Αλιέντε πρόεδρο της Χιλής.

Η οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ προς την Χιλή διακόπηκε, το ίδιο συνέβη και από τους Διεθνείς Χρηματοδοτικούς Οργανισμούς, κατόπιν της αμερικανικής πίεσης. Ο πληθωρισμός στη Χιλή εκτοξεύτηκε, το κόστος ζωής το ίδιο, διάφορα προϊόντα έπαψαν να εμφανίζονται στην αγορά. Ένα ακόμη μεγάλο χτύπημα ήρθε από την πτώση στην τιμή του χαλκού, με αποτέλεσμα μια μείωση εσόδων ύψους 240 εκ. το χρόνο.
Απεργίες και διαδηλώσεις εμφανίστηκαν από το τέλος του 1971, ενώ τον Οκτώβριο του 1972 η απεργία των ιδιοκτητών φορτηγών, με τη στήριξη της CIA, παραλύει τη χώρα, τη στιγμή που άρχισαν να εμφανίζονται και παραστρατιωτικές οργανώσεις, εντείνοντας το κλίμα τρομοκρατίας. Ο Αλιέντε αντέδρασε προχωρώντας σε έναν ανασχηματισμό, τοποθετώντας αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων τον στρατηγό Πράτς.
Ο χρόνος δεν ήταν με το μέρος του Αλιέντε. Οι μήνες κύλισαν γρήγορα και εφιαλτικά μέχρι τις εκλογές του Μαρτίου 1973. Ο κόσμος δίνει στον Αλιέντε 44%, δείχνοντάς του έμπρακτα την εμπιστοσύνη του. Στις 29 Ιουνίου εκδηλώθηκε μια πρώτη απόπειρα πραξικοπήματος από ένα σύνταγμα τεθωρακισμένων, αλλά ο στρατηγός Πράτς το κατέπνιξε εύκολα. Σε λιγότερο από δύο μήνες, ο στρατηγός Πράτς, αρκετά αποδυναμωμένος από τις προδοσίες του στρατεύματος, καταγγέλλει νέο σχεδιασμό πραξικοπήματος και παραιτείται. Τα καθήκοντά του αναλαμβάνει ο Αουγκούστο Πινοσέτ- το μοιραίο λάθος του Αλιέντε.
Το πραξικόπημα έγινε και πέτυχε, το «τρίτο πρόγραμμα» απέφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ο Αλιέντε έπεσε νεκρός από το δικό του χέρι, αφού εκφωνήσει τον δραματικό τελευταίο λόγο του.

«... το μόνο πράγμα που απομένει για μένα είναι να πω στους εργάτες: δεν πρόκειται να παραιτηθώ! Ευρισκόμενος σε μια ιστορική μετάβαση, θα πληρώσω την πίστη του λαού με τη ζωή μου. Και τους λέω ότι είμαι βέβαιος ότι οι σπόροι που έχουμε φυτέψει στην καλή συνείδηση των χιλιάδων και χιλιάδων Χιλιανών δεν θα μείνουν συρρικνωμένοι για πάντα.
   Έχουν δύναμη και θα είναι σε θέση να μας εξουσιάζουν, αλλά οι κοινωνικές διεργασίες δεν μπορεί να εμποδιστούν ούτε από το έγκλημα ούτε από τη δύναμη. Η ιστορία είναι δική μας, και οι άνθρωποι κάνουν την ιστορία.
... Απευθύνομαι στον άντρα της Χιλής, τον εργάτη, τον αγρότη, το διανοούμενο, εκείνον που πρόκειται να διωχθεί, γιατί στη χώρα μας ο φασισμός είναι ήδη παρών εδώ και πολλές ώρες – σε τρομοκρατικές επιθέσεις, σε ανατινάξεις γεφυρών, σε διακοπές σιδηροδρομικών γραμμών, σε καταστροφές αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενόψει της σιωπής όσων είχαν την υποχρέωση να δράσουν. Ήταν υποχρεωμένοι. Η ιστορία θα τους κρίνει.
...Εργάτες της χώρας μου, έχω πίστη στη Χιλή και το πεπρωμένο της. Άλλοι άνδρες θα ξεπεράσουν αυτή τη σκοτεινή και πικρή στιγμή προδοσίας που προσπαθεί να επικρατήσει. Να πηγαίνετε προς τα εμπρός γνωρίζοντας ότι, αργά ή γρήγορα, οι μεγάλες λεωφόροι θα ανοίξουν και πάλι και οι ελεύθεροι άνθρωποι θα περπατούν μέσα από αυτές για να χτίσουν μια καλύτερη κοινωνία.
Ζήτω η Χιλή! Ζήτω οι άνθρωποι! Ζήτω οι εργαζόμενοι!»

Και η κόλαση επιτέθηκε στη Χιλή:

“Ήταν 11 Σεπτεμβρίου. Αεροπλάνα που έχουν εκτραπεί από τη φυσιολογική αποστολή τους, οδηγημένα από πιλότους αποφασισμένους για όλα, χυμούν στην καρδιά της μεγαλούπολης, με στόχο να γκρεμίσουν τα σύμβολα ενός πολιτικού συστήματος που τούτοι οι πιλότοι απεχθάνονται. Πολύ γρήγορα ακούγονται εκρήξεις, προσόψεις κτηρίων γίνονται κομμάτια, ακολουθούν καταρρεύσεις μέσα σε έναν διαβολικό πάταγο, επιζώντες θάβονται κάτω απ' τα ερείπια, το τοπίο γεμίζει χαλάσματα» θα γράψει ένας δημοσιογράφος.








Κυριακή 21 Οκτωβρίου 2018


ΜΑΡΚΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΒΡΟΥΤΟΣ (85- 42π.Χ.)
Ένας αμφιλεγόμενος άνδρας
Της Dimitra Papanastasopoulou




Τον ξέρετε όλοι τον Βρούτο. Η ύπαρξή του στιγματίστηκε από τα λόγια του Ιουλίου Καίσαρα όταν πέθαινε κάτω και από το δικό του σπαθί: «Κι εσύ, τέκνον, Βρούτε;» Λόγια πικρίας που άφησαν το υπονοούμενο μιας προδοσίας να πλανάται στο χρόνο και την ιστορία.
Η πραγματικότητα ήταν διαφορετική, αν και οι αιώνες που κύλησαν αδιαφόρησαν για την έντιμη πράξη του Βρούτου, και σύμφωνη με τα πιστεύω του.
Ο Βρούτος καταγόταν από τον σχεδόν μυθικό Λεύκιο Ιούνιο Βρούτο, εκείνον που έδιωξε τον βασιλιά Ταρκύνιο τον Υπερήφανο πριν 450 χρόνια, εγκαθιδρύοντας το αβασίλευτο πολίτευμα της Ρώμης και φονεύοντας τους δυο γιους του επειδή είχαν αναμειχθεί σε συνωμοσία για την επαναφορά της βασιλείας.
Μητέρα του ήταν η Σερβιλία έλκυε την καταγωγή της από τον Σερβίλιο Αχάλα, εκείνο που μαχαίρωσε στην αγορά τον Σπόριο Μαίλιο, επειδή προετοίμαζς τυραννίδα.
Ο Βρούτος κουβαλούσε στους σκληραγωγημένους ώμους του μια μεγάλη δημοκρατική παράδοση, την οποία πίστευε και τιμούσε. Ήταν ένας μορφωμένος άνδρας, έχοντας σπουδάσει λατινική ρητορική και ελληνική φιλοσοφία.

Όταν ξέσπασε εμφύλιος μεταξύ Καίσαρα και Πομπήιου, οι πάντες πίστευαν ότι ο Βρούτος θα πάρει το μέρος του Καίσαρα, εφ’ όσον ο Πομπήιος θεωρείτο υπεύθυνος για τον θάνατο του πατέρα του. Εξέπληξε τους πάντες όταν ακολούθησε τον Πομπήιο, χωρίς ποτέ να του απευθύνει τον λόγο, επειδή θεωρούσε ντροπή να μιλά με τον δολοφόνο του πατέρα του.
Ο Ιούλιος Καίσαρ, από την άλλη πλευρά, μαθαίνοντας την πράξη του Βρούτου, έδωσε εντολή να μην τον σκοτώσει κανείς. Ο λόγος ήταν πως πίστευε ότι ο Βρούτος ήταν δικό του παιδί. Ένα γεγονός που γεννούσε στον Καίσαρα ευγενικά αισθήματα, αλλά γέμιζε ντροπή, η πιθανότητα να είναι αλήθεια, τον Βρούτο.
Ο παράνομος δεσμός του Καίσαρα και της Σερβιλίας ήταν πασίγνωστος. Το μαρτρούν ο Σουητώνιος, ο Αππιανός και ο Πλούταρχος.
 Ο Βρούτος ανέβαινε σταθερά στην πολιτική αρένα της Ρώμης, γνωστός για τη σοβαρότητα και την αρετή του. Ο Καίσαρας τον ευνοούσε πάντα, έχοντας υπ’ όψιν του να τον κάνει διάδοχό του (Πλούταρχος), αλλά ο Βρούτος δεν υποχώρησε ποτέ από τα δημοκρατικά του πιστεύω. Έτσι, όταν όλα έδειχναν τη στροφή προς τη μοναρχία, όχι μόνο πήρε μέρος στη συνωμοσία, δηλώνοντας ότι το χρέος του ήταν «αμύνειν και προαποθνήσκειν της ελευθερίας» αλλά χτύπησε και ο ίδιος τον Καίσαρα- τον καταπατητή της δημοκρατίας.



Τρίτη 16 Οκτωβρίου 2018


ΣΑΛΒΑΔΟΡ ΓΟΥΙΛΛΕΛΜΟ ΑΛΙΕΝΤΕ ΓΚΟΣΣΕΝΣ (1908-1973)
Μέρος Α΄
Της Dimitra Papanastasopoulou



Μετά την αναφορά στον Αουγκούστο Πινοσέτ, σειρά έχει το αντίπαλον δέος- ο δημοκράτης και σοσιαλιστής προηγούμενος Πρόεδρος της Χιλής, ο  οραματιστής Σαλβαδόρ Αλιέντε.
Γεννήθηκε στο Βολπαράϊσο από μεγαλοαστούς και σπούδασε ιατρική στο Σαντιάγο, ωστόσο ασχολήθηκε με την πολιτική, αναπτύσσοντας μαρξιστική δράση και συμβάλλοντας στην ίδρυση του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Χιλής.
Από το 1937 ως το 1941 διετέλεσε Υπουργός Υγιεινής στην κυβέρνηση του Πέδρο Αγκίρρε Σέντρα. Το 1952 υπέβαλε την υποψηφιότητα του για την Προεδρία, έχοντας την αρωγή του Κομμουνιστικού Κόμματος- τότε σε παρανομία. Αυτό κόστισε τη διαγραφή του από το Σοσιαλιστικό κόμμα και την αποτυχία του στις εκλογές. Επανήλθε έξι χρόνια αργότερα, έχοντας και τους κομμουνιστές(πλέον νομίμους) και τους σοσιαλιστές, αλλά απέτυχε και πάλι.
Το πεπρωμένο τον περίμενε το 1970, στα 62 του χρόνια, όταν η Χιλή διεξήγαγε τις πιο κρίσιμες προεδρικές της εκλογές. Ο Αλιέντε κατέβαινε με σύμπραξη σοσιαλιστών, κομμουνιστών και ριζοσπατών καθολικών. Όλοι αγωνιούσαν, διερωτώμενοι αν μια μετάβαση σε μια αριστερή κυβέρνηση θα μπορούσε να γίνει ειρηνικά, αφού ο. Αλιέντε έβγαζε πύρινους λόγους, υποσχόμενος αγροτική μεταρρύθμιση σε βάρος της μεγάλης ιδιοκτησίας και εθνικοποίηση όλων των ξένων τραπεζών και επιχειρήσεων (ανάμεσά τους τεράστιες αμερικανικές επενδύσεις στα σημαντικότατα ορυχεία χαλκού).
Η προεκλογική περίοδος ήταν εξαιρετικά πολωμένη και στοίχισε τη ζωή έξι ανθρώπων, τη στιγμή που η ελίτ φυγάδευε πανικόβλητη τα κεφάλαιά της στο εξωτερικό.
Η ατμόσφαιρα μύριζε μπαρούτι, καθώς η νίκη του Αλιέντε γινόταν φανερή. Δύο μέρες πριν την εκλογή του, μια ακροδεξιά συμμορία τραυμάτισε θανάσιμα τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου στρατηγό Ρενέ Σνάϊντερ, μετά τη δήλωσή του ότι ο στρατός θα σεβόταν την επιλογή του Κογκρέσου και δεν θα επέτρεπε κανενός είδους πραξικόπημα.
Ο Σαλβαδόρ Αλιέντε βγήκε θριαμβευτικά νικητής την 24η Οκτωβρίου 1970. Στην πρώτη του ομιλία είπε:

«Αξιώνουμε να δημιουργήσουμε έναν διαφορετικό κόσμο, να αποδείξουμε ότι μπορούν να γίνουν βαθιές αλλαγές που αποτλεούν επανάσταση. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια κυβέρνηση δημοκρατική, εθνική, επαναστατική και λαϊκή που θα οδηγήσει τη χώρα στον Σοσιαλισμό».

Η ορκωμοσία του άθεου και γνωστού τέκτονα, που παρά όλα αυτά είχε μεγάλες συμπάθειες στους κόλπους του καθολικισμού, έγινε  στον καθεδρικό ναό του Σαντιάγο την 3η Νοεμβρίου. Ένα μήνα αργότερα, ο νέος πρόεδρος ανακοίνωνε την εθνικοποίηση των ορυχείων χαλκού και των ξένων τραπεζών. Η αντίστροφη μέτρηση, υπόγεια προς το παρόν, είχε αρχίσει.
Σειρά είχαν οι αγροτικές μεταρρυθμίσεις, η ανακατανομή εκατομμυρίων στρεμάτων γης σε ακτήμονες, οι αυξήσεις μισθών στις ένοπλες δυνάμεις, ενώ παράλληλα άρχιζε η συνεργασία με την Κίνα και την Κούβα. Η αντιπαράθεση με την Αμερική ήταν πασίδηλη και οι σχέσεις των δύο χωρών ψυχράνθηκαν. Ο Αμερικανός Πρόεδρος Νίξον, αποφασισμένος να τον ανατρέψει, είπε χαρακτηριστικά:

«Με τον Κάστρο στην Κούβα και τον Αλιέντε στη Χιλή, έχουμε στη Λατινική Αμερική ένα κόκκινο σάντουιτς και μοιραία, όλη (η Λατινική Αμερική) θα γίνει κόκκινη».

Δύο χρόνια αργότερα(1972) ο πληθωρισμός κάλπαζε στη Χιλή, η μεσαία τάξη πληττόταν άσχημα, οι φορτηγατζήδες απήργησαν και δεν μετέφεραν τρόφιμα. Περιέργως, η δημοτικότητα του Αλιέντε αυξανόταν, ίσως επειδή ο κόσμος αντιλαμβανόταν ότι η Αμερική έκανε ό,τι μπορούσε για να «στραγγαλίσει» τον Πρόεδρό τους.
Το πραξικόμημα του Ιουνίου 1973 απέτυχε. Ο στρατηγός Πράτς συμβούλεψε τον Πρόεδρο να δώσει όπλα στο λαό, ο Αλιέντε αρνήθηκε, λέγοντας :
«Όχι. Αυτή η επανάσταση θα γίνει χωρίς σταγόνα αίμα. Βασίζεται σε ειρηνικές αξίες και όχι στη βία».

Το τέλος πλησιάζει, η πρώτη μοιραία και λανθασμένη κίνηση πραγματοποιείται: Ο Αλιέντε, δίνει τη θέση του πιστού Πράτς στον Αουγκούστο Πινοσέτ...
Όταν ξημερώσει η 11η Σεπτεμβρίου 1973, όλα θα τελειώσουν. Το νήμα της ζωής του Σαλβαδόρ Αλιέντε θα κοπεί από το ίδιο του το χέρι, για να γλυτώσει τον εξευτελισμό και την ταπείνωση. Δεν θα δει την απίστευτη κατάλυση της δημοκρατίας, δεν θα ζήσει τις αμέτρητες στυγνές δολοφονίες που θα ματώσουν το χώμα της Χιλής.