ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
α. Η γραφή
Της Dimitra Papanastasopoulou

Φίλες και φίλοι,

Όταν ο άνθρωπος ικανοποίησε επαρκώς τις υλικές του ανάγκες, στράφηκε στην πλήρωση άλλου είδους αναγκών και άρχισε να αφιερώνει χρόνο για να καταλάβει τον κόσμο που τον περιέβαλε( φιλοσοφία), να τον βελτιώσει (επιστήμες) και να τον αναπαραστήσει (τέχνες).

Η βοήθεια των θεών κρίθηκε πάλι αναγκαία και απαραίτητη.  Οι νέες τεχνικές που ανακαλύπτει και τελειοποιεί( γραφή, μουσική, ποίηση, ιατρική)  ανοίγουν άγνωστες «πόρτες» στη γνώση, αυξάνουν την επιβολή του στον κόσμο που τον περιβάλλει  και αντισταθμίζουν όλο και περισσότερο τα έμφυτα ελαττώματα και τις ατέλειές του.

Η γραφή, για παράδειγμα, με την ιδιότητά της να διατηρεί πάνω σε πλάκες  αργίλου ή σε παπύρους τους καρπούς της ανθρώπινης προσπάθειας, θεραπεύει  την ανεπάρκεια της μνήμης, ενώ προσδίδει στα ανθρώπινα διαβήματα  χαρακτήρα λιγότερο εφήμερο. Ο ίδιος ο άνθρωπος είναι θνητός, η γραφή, όμως, έμελλε να γίνει ένας δρόμος για την αθανασία του.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι όλες αυτές οι ανακαλύψεις υπαγορεύτηκαν ακριβώς λόγω των ορίων και των ελλείψεων του ανθρώπου. Αν ήταν αθάνατος, ίσως να μην αισθανόταν- τουλάχιστον στον ίδιο βαθμό- την ανάγκη να διασώσει τα φθαρτά του στοιχεία, να επιζήσει μέσα από την μαρτυρία της γραφής, των τεχνών και της επιστήμης.

Από όλα του τα επιτεύγματα, η γραφή υπήρξε το σημαντικότερο, αφού αποτελεί την προϋπόθεση για τις υπόλοιπες ανακαλύψεις της διάνοιας (ποίηση, επιστήμες, ιατρική). Είναι η γραφή που έκανε δυνατή την μετάδοσή τους μέσα από μια σταθερή μορφή.

Με την ανακάλυψη της γραφής, οι Σουμέριοι απέκτησαν ένα σημαντικό πλεονέκτημα  έναντι των άλλων (λόγω της καταγραφής των αστρονομικών παρατηρήσεων).

Ας πάμε τώρα στη μυθολογική παράδοση, που θέλει τη γραφή σαν προνόμιο δοσμένο από τους θεούς μετά από κάποιες δοκιμασίες.

Οι ρούνοι, το αρχαίο αυτό αλφάβητο που χρησμοποιήθηκε για πολλούς αιώνες από τους Σκανδιναβικούς λαούς(πριν την επικράτηση του λατινικού), αποκτήθηκαν από τον θεό Οντίν, μετά από μεγάλες δοκιμασίες, οι οποίες περιγράφονται σε κείμενα των Έδα, με τίτλο «Χάμαβαλ» ή «Λόγοι του Υψίστου». Ο Οντίν χρειάστηκε να μείνει κρεμασμένος από το δέντρο του κόσμου( την φλαμουριά Υγκντράσιλ) και να νηστέψει επί οκτώ συνεχόμενα μερόνυχτα, πριν γίνει κύριος των ρούνων.

Μια άλλη παράδοση από τον μυθικό κύκλο του Ζίγκουρντ (Ζήγκφρηντ των Γερμανών) λέει ότι ο Ζήγκουρντ, αφού νίκησε τον δράκο Φάφνιρ, συνέχισε το δρόμο του και έφτασε σ’ ένα απέραντο και έρημο φρούριο. Εκεί βρήκε μια Βαλκυρία να κοιμάται σ’ ένα δωμάτιο. Κοιμόταν πολλά χρόνια και κανείς δεν είχε καταφέρει να την ξυπνήσει. Ο Ζήγκουρντ τα κατάφερε με τις μαγικές δυνάμεις που απέκτησε με τη νίκη του δράκου κι εκείνη για να τον ευχαριστήσει του δίδαξε τους ρούνους.

Σύμφωνα με το πνεύμα του μύθου, οι ρούνοι δεν ήταν απλή γραφή, αλλά μέσο γνώσης, η πραγμάτωση μιας μύησης στα απόκρυφα της ζωής και του θανάτου.

Θεωρώ πολύ σημαντικά και προφητικά τα λόγια που βάζει ο Πλάτωνας στο στόμα ενός Αιγυπτίου Φαραώ, στο έργο του «Φαίδρος», σχετικά με την ανακάλυψη της γραφής :

«....άλλοι είναι ικανοί να επινοούν τις τέχνες και άλλοι να κρίνουν πόσο αυτές θα ωφελήσουν  ή θα βλάψουν όσους μέλλουν να τις χρησιμοποιήσουν. Πατέρα της γραφής, η εύνοια προς την ανακάλυψή σου σε κάνει να αποδίδεις αποτελέσματα αντίθετα με αυτά που θα έχει. Γιατί όσοι μάθουν την τέχνη των γραμμάτων θα παραμελήσουν το μνημονικό τους και θα αφήσουν τη λήθη να θεριέψει στις ψυχές τους, μιάς και θα επαφίεται στην αξιοπιστία της γραφής και θα προσπαθούν να θυμηθούν τα πράγματα εξωτερικά, βοηθούμενοι από ξένα σημάδια, και όχι εσωτερικά, με τις δικές τους τις δυνάμεις. Δεν βρήκες, λοιπόν, το φάρμακο της μνήμης, αλλά της τπόμνησης∙ έτσι θα παρέχεις  στους μαθητές σου μια σοφία επιφανειακή, αφού, έχοντας μάθει πολλά χωρίς δασκάλους, θα περνούν τους εαυτούς τους για πολύξερους, ενώ θα είναι ανίδεοι στα πιο πολλά και φορτικοί στη συντροφιά τους κι αντί σοφοί θα έχουν γίνει δοκησίσοφοι».