ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
β. Ποίηση
Της Dimitra Papanastasopoulou

Φίλες και φίλοι,

Τόσο η μουσική όσο και η ποίηση υπήρξαν εξίσου πολύτιμες κατακτήσεις του ανθρώπου. Για τους αρχαίους, όμως, δεν ήταν αυτό που εμείς σήμερα εννοούμε «ψυχαγωγικές». 

Η μουσική λογιζόταν ως μέσο γνώσης, ένας δίαυλος που επέτρεπε στον άνθρωπο να αναχθεί σε υψηλότερες σφαίρες και, κατά μία άποψη, να φτάσει να αποκτήσει κοινωνία με τους θεούς.

Η ποίηση είχε σαν αποστολή  να μεταδίδει διδάγματα και δόγματα και  όχι μόνο να λαμπρύνει  τις ελεύθερες ώρες των αφεντάδων.

Και η μία και η άλλη αποτελούσαν αναμφίβολα μέρος της γνωστής «διακονίας  των θεών», με την οποία ο άνθρωπος εξακολουθούσε να είναι επιφορτισμένος και η εκμάθησή τους διαδραμάτιζε στην αρχαιότητα ένα ρόλο το ίδιο σημαντικό με εκείνον της διδασκαλίας των επιστημών και της φιλοσοφίας.

Οι Μούσες γεννήθηκαν από τους θεούς τα πανάρχαια χρόνια και ήταν φύλακες της γνώσης στα Μουσεία( βιβλιοθήκες και διδακτήρια) και διαιώνιζαν τον ελληνικό λόγο.

Από τις εννέα μούσες, εξέχουσα μορφή για την επική ποίηση ήταν η Καλλιόπη(καλή+ωψ=ωραία, έπος=λόγος), την οποία καλούσε ο Όμηρος για να τον εμπνεύσει. Ήταν η ανώτερη και επισημότερη από όλες τις αδελφές της. Συνόδευε τους βασιλείς και τους ανώτατους άρχοντες για να τους επιβάλλει με τα λόγια της υποταγή και δικαιοσύνη. Ωστόσο, η Πολύμνια(πολύς+ύμνος) ενέπνεε και ήταν προστάτιδα των ύμνων προς τιμήν των θεών, η Ερατώ(έρως) ήταν η μούσα της ερωτικής ποίησης, η Τερψιχόρη(τέρπω +χορός) μούσα της λυρικής ποίησης και η Θάλεια(θάλλω=ανθίζω, βλασταίνω) μούσα της βουκολκής ποίησης. Δηλαδή, πέντε από τις εννέα είχαν σχέση με την ποίηση, γεγονός που αποδεικνύει πόσο σημαντική θέση είχε η ποίηση στους αρχαίους Έλληνες.

Ένα απόσπασμα από την σκανδιναβική Έδα, με τίτλο Λόγια του Μπράγκι (Bragaedur), δηλαδή λόγια του θεού της ποίησης, εξιστορεί πώς η ποίηση υπήρξε, κατ’ αναλογία με το υδρόμελι, αντικείμενο επίμονων ζητήσεων και από την πλευρά των θεών και των ανθρώπων:

Όταν η θεά Ενσίρ και ο θεός Βανίρ έθεσαν τέρμα στον μακροχρόνιο πόλεμο μεταξύ τους στον ουρανό, έκαναν μια συμφωνία ειρήνης και την επικύρωσαν φτύνοντας μέσα σε ένα αγγείο. Από εκείνο το θεϊκό σάλιο σχηματίστηκε ένα όν που ονομάστηκε Κβάσιρ, τόσο έξυπνο ώστε μπορούσε να απαντήσει σωστά σε οποιαδήποτε ερώτηση.

Ο Κβάσιρ ανέλαβε την αποστολή να διατρέξει τον κόσμο και να μεταδώσει τη γνώση του σε όλους τους ανθρώπους. Δεν πρόλαβε να κάνει παρά λίγα βήματα και δολοφονήθηκε από δύο νάνους. Εκείνοι τον τεμάχισαν, ανακάτεψαν το αίμα του με μέλι και έφτιαξαν ένα ρόφημα που χάριζε σε όποιον το έπινε το δώρο της ποίησης.

Το ποτό περιήλθε στην κατοχή του γίγαντα Σουτούγκ- του ίδιου που το φύλαγε- ο οποίος το μετέφερε στη σπηλιά του και το εμπιστεύθηκε στη φύλαξη της κόρης του Γκούνολντ. Και ο θεός Οντίν, για να το αποκτήσει, έκανε τα δικά του: μεταμορφώθηκε σε κάμπια για να περάσει απαρατήρητος, πήρε τη μορφή του όταν το πλησίασε και κατάπιε όλο το ποτό. Ο Σουτούγκ του επιτέθηκε, αλλά ο Οντίν μεταμορφώθηκε αυτή τη φορά σε αετό και πέταξε μακριά, στον ουρανό. Μετά, στην αυλή των θεών, έβγαλε το ποτό και, έτσι, όλοι οι θεοί έγιναν γνώστες της ποίησης!