ΑΔΗΣ

Ο βασιλιάς θεός του κάτω κόσμου

Της Dimitra Papanastasopoulou

Πολλές και αντιφατικές είναι οι παραδόσεις για τους θεούς και τους δαίμονες  του αόρατου κόσμου, του κάτω, που ήταν –και εξακολουθεί να είναι- συνδεδεμένος με τον θάνατο του ανθρώπου, το τέλος της σύντομης, αλλά πολύτιμης ζωής του επί της γης, μαζί με την άγνοια, τον φόβο και τους άπειρους προβληματισμούς για το επέκεινα.

Μεγαλύτερος και ισχυρότερος από όλους αυτούς τους θεούς, από αρχαιοτάτων χρόνων, ήταν ο Άδης, ένας από τους τρείς Κρονίδες που μοιράστηκαν τον κόσμο. Το όνομα και το βασίλειό του έγιναν ταυτόσημα με τον σκοτεινό χώρο όπου μαζεύονταν οι ψυχές των νεκρών.

Πιο παλιά ο Ερμής Ψυχοπομπός οδηγούσε τις ψυχές στο βασίλειο του Κάτω Κόσμου. Αργότερα όμως, σε πολλά και διαφορετικά μέρη πίστευαν ότι αυτό ήταν έργο του αθάνατου βαρκάρη, του Χάροντα, εκείνου που μετέφερε με τη βάρκα του τις ψυχές των νεκρών στον άλλο κόσμο δισχίζοντας τα νερά της λίμνης Αχερουσίας ή του ποταμού Αχέροντα.

Σύμφωνα με τους κοσμογονικούς μύθους, ο Δίας με τον «σπαργανωμένον λίθον» της μητέρας του Ρέας, ξέφυγε από την επιβουλή του πατέρα του Κρόνου. Κατόπιν, με το «φάρμακο» της Μήτιδας ανάγκασε τον Κρόνο να «εξεμέσει» τα μεγαλύτερα αδέλφια του και ξεκίνησε τον πόλεμο με τους Τιτάνες και τον πατέρα του.

Σ’ εκείνον τον πόλεμο ο Δίας είχε συμμάχους τους Κύκλωπες- που του έδωσαν το φοβερό όπλο του κεραυνού-, τον Ποσειδώνα που κατείχε την τρίαινα και τον Άδη, ο οποίος έκλεψε από τους Κύκλωπες την «κυνέην», ένα κράνος ή σκούφο με την ικανότητα να κάνει αόρατο όποιον το φορούσε.

Όταν ο πόλεμος τελείωσε και ο Δίας εστέφθη νικητής, μοίρασε τον κόσμο με κλήρο στα τρία: ο Δίας έλαβε την «εν ουρανώ δυναστείαν», ο Ποσειδώνας την «εν θαλάσση» και ο Άδης την κυριαρχία του Κάτω Κόσμου- του αόρατου, όπως είπαμε.

Ο Κάτω Κόσμος, τα «ευρώεντα δώματα» του Άδη, ήταν μια τεράστια, περιφραγμένη έκταση κάτω από τη γη με μία και μόνη είσοδο. Φρουρός αυτής της εισόδου ήταν ο Κέρβερος που επέτρεπε μόνον την είσοδο... Τα κλειδιά αυτής της εισόδου-πύλης πίστευαν ότι τα κατείχε ο Αιακός, έμπιστος του Άδη, ο πιο ευσεβής άνθρωπος όσο ζούσε, ο μόνος που οι προσευχές του εισακούονταν πάντα από τους θεούς.

Ήταν αυτή η πύλη όπου έφθαναν οι ψυχές των νεκρών, έχοντας διαπλεύσει τον Αχέροντα, ο οποίος ανήκε (όπως και η λίμνη Αχερουσία) στον επάνω φωτεινό κόσμο. Στο σημείο της απόβασης υπήρχε ένα συγκεκριμένο σημείο από όπου οι ψυχές εισχωρούσαν στον άλλο κόσμο, τον αιώνια σκοτεινό, και που εκεί βρίσκονταν τα νερά της Στύγας-νερό που πήγαζε από έναν βράχο. Η Στύγα ήταν τόσο φοβερή, ώστε ακόμη και οι θεοί που ορκίζονταν στο όνομά της την φοβόντουσαν.

Στον επάνω κόσμο, τώρα, υπήρχαν πολλά σημεία που ονομάζονταν «στόμια του Αδη» όπου γίνονταν ιεροπραξίες για την εξιλέωση των θεοτήτων και των δαιμόνων που κυβερνούσαν τον Κάτω Κόσμο και όπου οι άνθρωποι είχαν την δυνατότητα να ανακαλούν και να έρχονται σε επαφή με τις ψυχές των νεκρών.

Οι θεοί μπορούσαν , φυσικά, να πηγαινοέρχονται, αλλά για τους κοινούς θνητούς ήταν αδύνατο, παρά τις λίγες εξαιρέσεις( ο Ηρακλής που χρησιμοποίησε το στόμιο του Ταινάρου, ο Ορφέας κλπ), κατά τις οποίες ο Άδης έδινε την συγκατάθεσή του.