ΔΙΟΝΥΣΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΑΔΝΗ

Της Dimitra Papanastasopoulou

Όταν ο Θησέας, νικητής του Μινώταυρου, άφησε το νησί του Μίνωα, απαλλάσσοντας την πατρίδα του από το  θανατικό των νέων ανθρώπων, πήρε μαζί του και την βασιλοπούλα Αριάδνη( γνωστή στην Κρήτη ως Αριάγνη ή Αριδήλα), η οποία τον είχε βοηθήσει δίνοντάς του τον μήτο- τη λύση του λαβύρινθου.

Τα αισθήματα της Αριάδνης είναι γνωστά και φανερά από την πράξη της: αγάπησε τον Θησέα. Το τι ένιωσε, όμως, ο Αθηναίος ήρωας για εκείνη, δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένο και οι παραλλαγές των μύθων πολλές.

Οι Αθηναίοι έλεγαν ότι ο Θησέας υποσχέθηκε γάμο στην Αριάδνη όταν έφταναν στην Αθήνα. Όταν το καράβι με τα μαύρα πανιά έφτασε στην νήσο Δία(σημερινή Νάξο), όμως, ο Θησέας υποχρεώθηκε να αφήσει εκεί την αγαπημένη του, υποχωρώντας στις ορέξεις του θεού Διόνυσου.

Η αφήγηση του Ομήρου στην Οδύσσεια μας λέει ότι ο Θησέας δεν μπόρεσε να χαρεί την Αριάδνη, επειδή στη νήσο Δία την σκότωσε η θεά Άρτεμις Διονύσου μαρτυρίησι. Δεν γνωρίζουμε αν ο ποιητής εννοεί την Νάξο ή ένα έρημο νησί κοντά στην Κρήτη, που μέχρι τις μέρες μας αποκαλείται Ντία, δεν μας περιγράφει τις μαρτυρίες του Διονύσου ούτε σε τι σφάλμα είχε υποπέσει η Αριάδνη για να φονευθεί από την Άρτεμη.

Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι η Άρτεμη την σκότωσε επειδή έχασε την παρθενία της, ερχόμενη σε επαφή με τον Θησέα μέσα σε ένα ιερό του Διονύσου.

Η επικρατέστερη εκδοχή των αρχαϊκών χρόνων παραδίδει ότι ο Θησέας έφυγε κρυφά από τη Νάξο, εγκαταλείποντας την Αριάδνη κοιμώμενη, ή επειδή αγαπούσε την Αίγλη, κόρη του Πανοπέα, ή επειδή έτσι τον διέταξε η Αθηνά, για να παραχωρηθεί η νέα στον Διόνυσο.

Σύμφωνα με άλλη παραλλαγή, ο Διόνυσος βρήκε την Αριάδνη σε μια ακτή της Νάξου ή να κοιμάται ή να έχει ξυπνήσει και να κλαίει για την τύχη της. Έτσι ή αλλιώς, ο Διόνυσος την παρηγόρησε και την έκαμε γυναίκα του. Ο ίδιος ο Ησίοδος την αναγνωρίζει ως σύζυγο του Διονύσου και αθάνατη- ένα δώρο του Δία. Η Αριάδνη χάρισε στον Διόνυσο δύο γιούς: τον Οινοπίωνα και τον Στάφυλο.

Κατ’ άλλους, ο Διόνυσος άρπαξε με τη βία την Αριάδνη από τα χέρια του Θησέα στη Νάξο, ενώ υπάρχει και μια εντελώς αδιευκρίνιστη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία η Αριάδνη είχε έρθει στη Νάξο φερμένη από κάποιους ναύτες και έζησε με τον Ώναρο, ιερέα του Διόνυσου.

Τέλος, λέγεται ότι η Αριάδνη, όταν αντελήφθηκε την ατιμωτική της εγκατάλειψη, κρεμάστηκε από ένα δέντρο.

Ο Πλούταρχος τώρα, διασώζει μια ιστορία, ειπωμένη από κάποιον Παίονα από τον κυπριακό Αμαθούντα. Ο Θησέας, παρασύρθηκε στις ακτές της Κύπρου από φοβερή τρικυμία. Εκεί, αναγκάστηκε να βγάλει στην ακτή την ήδη ταλαιπωρημένη και εγκυμονούσα Αριάδνη, αλλά την ώρα που, ανεβασμένος στο καράβι, προσπαθούσε με τους συντρόφους του να το δέσει στην ξηρά, τα κύματα το παρέσυραν μακριά. Η Αριάδνη έμεινε μόνη... Κύπριες γυναίκες τη βοήθησαν, την παρηγόρησαν, φτάνοντας στο σημείο να γράφουν γράμματα και να της λένε ότι ήταν γραμμένα από τον Θησέα. Η Αριάδνη έχανε τη μάχη με τη ζωή μέρα τη μέρα, μέχρι που πέθανε, πριν προλάβε να γεννήσει.

Ο Θησέας επέστρεψε όταν ο καιρός τού το επέτρεψε για να βρει τη γυναίκα του νεκρή. Έδωσε χρήματα στις γυναίκες που την είχαν φροντίσει για να θυσιάζουν στον τάφο της, ο οποίος ήταν σε ένα άλσος. Οι Αμαθούσιοι το ονόμασαν άλσος της Αριάδνης Αφροδίτης και κάθε χρόνο, την ημέρα της θυσίας ένας νέος ξάπλωνε και φώναζε, παριστάνοντας μια ετοιμόγεννη γυναίκα.

Αυτό το τελευτίο είναι ένα έθιμο γνωστό σε πολλές περιοχές του κόσμου, κατά το οποίο ένας άνδρας παριστάνει μια γυναίκα που είναι λεχώνα, για να εξαπατήσει τα πονηρά πνεύματα και να προστατεύσει τη γυναίκα.