ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Τοιχογραφίες

Της Dimitra Papanastasopoulou

Νέος χρόνος, νέα – και μάλιστα πολύ ενδιαφέρουσα- ενότητα στο μεγάλο μας θέμα του Μυκηναϊκού πολιτισμού.

Το εσωτερικό των μυκηναϊκών κτιρίων ήταν ιδιαίτερα ποικιλόχρωμο. Οι τοίχοι, τα ταβάνια, οι κίονες, οι εστίες, ακόμη και τα δάπεδα ήταν ζωγραφισμένα με γεωμετρικά θέματα ή αντιπροσωπευτικές σκηνές.

Αυτά μας δίνουν μια ιδέα σχετικά με το πώς ήθελαν οι Μυκηναίοι να «φτιάχνουν» τα σπίτια τους.  Από όσα έχουν έρθει μέχρι τώρα στο φως, η πιο περίτεχνη διακόσμηση βρίσκεται στα ανάκτορα και στις μεγαλύτερες οικίες.Ωστόσο, αφού οι αργιλώδεις πλίνθοι που χρησιμοποιούνταν σχεδόν σε όλα τα κτίσματα απαιτούσαν προστατευτικό επίχρισμα με ασβεστοκονίαμα, ακόμη και οι μικρότερες οικίες , είχαν συχνά βαμμένους τοίχους. Περιστασιακά, το χρωματιστό κονίαμα χρησιμοποιούνταν για τον εξωραϊσμό θαλαμωτών τάφων, σμιλεμένων σε βράχους, για ταφικές στήλες ή για την φημισμένη πέτρινη λάρνακα από την Αγία Τριάδα της Κρήτης. Η ίδια τεχνική χρησιμοποιούνταν και σε μικρότερα αντικείμενα, όπως οι αναθηματικές τράπεζες.

Στα υπηρεσιακά κτίρια, τα δωμάτια, τόσο των επάνω ορόφων όσο και των ισογείων εξυπηρετούσαν μια δημόσια λειτουργία και πολλά από αυτά ήταν πλούσια διακοσμημένα.

Στα οικιακά κτίρια, οι τοιχογραφίες περιορίζονταν στους χώρους διαβίωσης που βρίσκονταν στους ανώτερους ορόφους. Οι τοίχοι των ισογείων παρέμεναν άβαφοι, αφού τα δωμάτια αυτού του επιπέδου είχαν χρήση αποθηκών. Σε περίπτωση καταστροφής, η κατασκευή του επάνω ορόφου κατέρεε, οι τοιχογραφίες «γλιστρούσαν» στο ισόγειο και θρυμματίζονταν.

Αινιγματικά θραύσματα αυτών των τοιχογραφιών έχουν βρεθεί σε πολλές μυκηναϊκές αρχαιολογικές θέσεις. Στην ελληνική ενδοχώρα, όπως στην Κρήτη,οι περισσότερες τοιχογραφίες που υπάρχουν είναι μικρά αποκομμένα θραύσματα, τα οποία σπάνια –αντίθετα με την κεραμοποιϊα- ενώνονται για να σχηματίσουν μια ολόκληρη, κατανοητή σύνθεση.

Για να διατηρηθεί ανέπαφη η διακόσμηση ενός ολόκληρου δωματίου, πρέπει να συμβεί ένα ιδιαίτερο είδος καταστροφής, όπως η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης που «έπνιξε» το Ακρωτήρι. Ο εκπληκτικός βαθμός διατήρησης των τοιχογραφιών αυτών – ήρθαν στο φως το 1971- έχει βοηθήσει πολύ στην κατανόηση της θέσης πολλών μικρών τμημάτων από τοιχογραφίες που βρέθηκαν στην Κρήτη σε προγενέστερες ανασκαφές.

Στην φωτογραφία βλέπουμε τοιχογραφία από την Τίρυνθα. Προσέξτε τις ομοιότητες με τις τοιχογραφίες του Ακρωτηρίου.