ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ- ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΔΗΛΙΓΙΑΝΝΗΣ

Βίοι παράλληλοι και συγκρουόμενοι

Της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου

Ο λόγος για τους αιώνιους αντίπαλους, τους τόσο φανατικούς ώστε τα ονόματά τους έμειναν να συμβολίζουν την αντιπαράθεση. Όχι, δεν ήταν αντίπαλοι μόνο στη Βουλή, δεν κατηγορούσε ο ένας τον άλλο για πολιτικούς και μόνο λόγους. Θυσίασαν και τη φιλία που είχαν πριν ασχοληθούν με την πολιτική και βρεθούν σε αντίπαλα στρατόπεδα. Ήταν ορκισμένοι εχθροί.

Ο Χαρίλαος Τρικούπης (1832- ) ήταν το τέταρτο παιδί του Σπυρίδωνα και της Αλεξάνδρας, βαφτισμένος από τον Ανδρέα Μιαούλη, ο οποίος ήταν φίλος του πατέρα του, μεγαλωμένος μέσα σε πολιτικό και συνάμα αρχοντικό σπίτι.

Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης (1823-1905) προερχόταν από οικογένεια προυχόντων της Γορτυνίας, διακεκριμένους κατά την Επανάσταση του Γένους. Το επίθετό του ήταν Δεληγιάννης, αλλά το άλλαξε σε Δηλιγιάννης (ο μόνος στην οικογένεια που προέβη σ’ αυτή την αλλαγή). Ο λόγος ήταν, μάλλον η ετυμολογία του ονόματος: ντελή(δελή) στα τουρκικά σημαίνει τρελός, ενώ ντιλί(δηλι) σημαίνει φλύαρος          ( σύμφωνα με τον ίδιο τον Δηλιγιάννη, βέβαια, εύγλωττος).

Φύσει συντηρητικός ο Δηλιγιάννης, ήταν εναντίον κάθε καινοτομίας και μεταρρύθμισης. Δημαγωγός και ρουσφετολόγος, πολιτεύτηκε με μικροπολιτικό τρόπο  και, σε αντίθεση με τον Τρικούπη, χωρίς οράματα και φιλοδοξίες για τη χώρα.

Το κόμμα του ήταν κατά βάση αντιτρικουπικό και το πρόγραμμά του- όπως έλεγε ο ίδιος- «ακριβώς αντίθετον εκείνου του κυρίου Τρικούπη». Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ανατροπή και την κατάργηση του εκσυγχρονιστικού προγράμματος του Τρικούπη, κάθε φορά που τον διαδεχόταν στην πρωθυπουργία.

Αν ο Τρικούπης θεωρήθηκε μεγάλος δημιουργός, ο Δηλιγιάννης έμεινε γνωστός ως πνεύμα καταστροφής άνευ δημιουργικότητας.

Πέρασαν και οι δύο από το Υπουργείο Εξωτερικών και συμμετείχαν στην Οικουμενική Κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Κανάρη(1877). Όμως, ενώ ο Τρικούπης έγινε για πρώτη φορά Πρωθυπουργός στα 43 του χρόνια, ο Δηλιγιάννης περίμενε ως τα 60 του.

Έχοντας και οι δύο ηγετικές φιλοδοξίες, βρέθηκαν σε αντίπαλα κόμματα, διαλύοντας την φιλία τους και γινόμενοι απόλυτα ανταγωνιστικοί, σε ίδιους εναλλασσόμενους ρόλους Πρωθυπουργού και Προέδρου Αξιωματικής Αντιπολίτευσης από το 1883 έως το 1896- η χαρά των σατιρικών εφημερίδων της εποχής.

Δύο διαφορετικοί χαρακτήρες: Ο Τρικούπης σοβαρός, ψυχρός και απόμακρος. Ο Δηλιγιάννης φιλικός και εγκάρδιος, θυμόταν τα ονόματα, όχι μόνο των ψηφοφόρων, αλλά και των μελών των οικογενειών τους. Ο Τρικούπης επέλεγε τους συνεργάτες του με προσοχή, ο Δηλιγιάννης με όποιον τύχαινε στο διάβα του. Πολέμιος του ρουσφετιού ο Τρικούπης, υπεύθυνος για τους διορισμούς στο δημόσιο των πολλών φίλων του ο Δηλιγιάννης. Πάντα ντυμένος με προσοχή ο Τρικούπης, όπως νά’ναι ο Δηλιγιάννης, έφτασε στο σημείο να δέχεται ξένους επισήμους φορώντας ρόμπα.

Σταθερός στις απόψεις του ο Τρικούπης και στα οράματά του για την Ελλάδα, τη στιγμή που ο Δηλιγιάννης άλλαζε γνώμη τουλάχιστον τρεις φορές την ημέρα...

Κοινά σημεία τους η αποχή από τον γάμο, η απόλυτη ενασχόληση με τα κοινά, ο συγκεντρωτισμός τους ( ο Τρικούπης για να ελέγχει τα πάντα, ο Δηλιγιάννης επειδή θεωρούσε εαυτόν καλύτερον από όλους) και οι σκύλοι τους (ο Τρικούπης ονόμαζε τον δικό του Λώφ και ο Δηλιγιάννης Ζαφείρω).   

Τελικά, ο Δηλιγιάννης δεν άφησε πίσω του κανένα θετικό έργο. Αντίθετα, ο Χαρίλαος Τρικούπης μας κληροδότησε μια σειρά δημοσίων έργων, με σημαντικότερο το σιδηροδρομικό δίκτυο και συνέβαλε στην παγίωση του κοινοβουλευτισμού. Σήμερα θεωρείται ένας από τους σπουδαίους πολιτικούς της χώρας μας.