Ο ΚΛΩΝΤ ΜΟΝΕ ΚΑΙ ΤΑ ΝΟΥΦΑΡΑ
Της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου

Από τα τέλη της δεκαετίας τυ 1890 και μέχρι τον θάνατό του στα 1926, ο Κλώντ Μονέ ζωγραφίζει αδιαλείπτως νούφαρα, ιδιαίτερα τα δικά του νούφαρα, τα οποία καλλιεργεί και προσέχει, στον κήπο του σπιτιού του.

Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών φιλοτεχνεί πάνω από 200 πίνακες με νούφαρα, με τα φυτά να καταλαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερο χώρο στους πίνακες. Η γραμμή του ορίζοντα και το βάθος απουσιάζουν, ενώ τον ουρανό τον αντιλαμβανόμαστε μέσω των αντανακλάσεών του στα νερά της λίμνης.

Ο ζωγράφος επιλέγει διαφορετικές αποχρώσεις σε κάθε πίνακα, έτσι, ορισμένοι βασίζονται σε διαφανείς αποχρώσεις του ροζ και του γαλάζιου, ενώ άλλοι χαρακτηρίζονται από σκούρους και έντονους χρωματικούς τόνους με εναλλαγή βαθύ μπλέ και πράσινου. Δεν λείπουν και οι κίτρινες-πράσινες αποχρώσεις.

Ο Προύστ, θαυμαστής του Μονέ, έγραφε για τα νούφαρά του: «φυτά της γης και συνάμα του νερού, τα τρυφερά αυτά νούφαρα που απεικόνισε ο Δάσκαλος σε θαυμαστούς πίνακες μοιάζουν με μια πρωταρχική, μαγευτική εικόνα της ζωής».

Ο Κλώντ Μονέ δεν ήταν ποτέ του ευχαριστημένος με ό,τι δημιουργούσε, Κάθε πίνακας γεννούσε μέσα του νέες αμφιβολίες και συγκρούσεις, ιδέες και ερεθίσματα για συνεχή αναζήτηση. Ανικανοποίητος πάντα, δίσταζε να θεωρήσει «τελειωμένο» έναν πίνακα και συνέχιζε να προσθέτει πινελιές για πολλές μέρες.

Στο τέλος ανακάλυπτε ότι αυτό που αναζητούσε στη φύση βρισκόταν στην δική του αποτύπωση στον καμβά. Τα ίδια τα χρώματα εμπεριείχαν δυνατότητες ανεξάρτητες από το αντικείμενο της παρατήρησης. Παρόμοια έρευνα και συναφή συμπεράσματα είχε κάνει και ο Σεζάν, ο οποίος υποστήριζε « πριν από τον Μονέ κανείς δεν απεικόνισε με τόση δεξιοτεχνία το νερό, την άφατη ικανότητά του να απορροφά φόρμες, χρώματα και φωτισμούς».

Ο Μονέ από τα νεανικά του χρόνια αγαπούσε να απεικονίζει το νερό και τη θάλασσα. Στις όχθες του Σηκουάνα αναζητούσε τα μέρη όπου οι αγροί έδιναν τη θέση τους στο νερό. Έφτασε να το παρακολουθεί στη λίμνη που κατασκεύασε στον κήπο του σπιτιού του στο Ζιβερνύ, και με την πάροδο του χρόνου εστίαζε πλέον στα μοτίβα των νούφαρων και τα μεταβαλλόμενα εφέ των χρωμάτων και του φωτός. Οι φόρμες συγχέονται, το μάτι ξεγελιέται.

Ο δημιουργός μελετά σε βάθος τον φυσικό κόσμο, διερευνώντας παράλληλα τις μεταμορφώσεις του και φιλοτεχνώντας συνθέσεις που απέχουν όλο και περισσότερο από την αντικειμενική πραγματικότητα. Οι πίνακες γίνονται μεγαλύτεροι και συνδέονται μεταξύ τους, δημιουργώντας άλλη μια εικόνα όταν τοποθετούνται ο ένας δίπλα στον άλλο.

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Κλώντ Μονέ αφοσιώνεται σε ένα δικό του σύμπαν  με πεδίο έρευνας τα πιο βαθιά κρυμμένα μυστικά της φύσης. Στα τελευταία νούφαρα, τα όρια μεταξύ φυσικού και μή-φυσικού κόσμου είναι ρευστά, αν προτιμάτε κινείται ανάμεσα στον Ιμπρεσσιονισμό και σε μια εξπρεσσιονιστική και αφηρημένη ζωγραφική.

Όποτε τού ζητούσαν να ερμηνεύσει τα Νούφαρα, ο Μονέ απαντούσε ότι ο καθένας μπορούσε να βλέπει ό,τι ήθελε, στον ίδιο δεν άρεσε να εξηγεί τη ζωγραφική του.