The world I love:my novels, my favorite themes

Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου 2017

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Οικοδομήματα και έργα
Θόλοι
Της Dimitra Papanastasopoulou




Στις αρχές της Μυκηναϊκής Περιόδου οι μεγαλύτερες προσπάθειες των τεχνιτών και των μηχανικών αφιερώνονταν στους μνημειώδεις θολωτούς τάφους. Στις Μυκήνες υπήρχαν εννέα θόλοι, ο καθένας κτισμένος με μεγάλη δεξιοτεχνία.
Χρειαζόταν σημαντική πείρα για να σηκωθούν οι αψιδοειδείς σκεπές πάνω από τους κυκλικούς θαλάμους, που κατ΄αρχήν ήταν κατασκευασμένοι με τραχιά τοιχοποιία. Καθώς εξελισσόταν η δεξιοτεχνία και αποκτόταν εμπειρία, οι θόλοι έγιναν μεγαλύτεροι και περισσότερο φιλόδοξοι. Η διακοσμημένη τοιχοποιία χρησιμοποιείτο συχνά για το χτίσιμο νεκρικών θαλάμων και για μεγάλου μήκους δρόμους. Οι τύμβοι αυτού του τύπου εξυπηρετούσαν τους τοπικούς άρχοντες σε όλη την νότια Ελλάδα και λίγο πιο βόρεια, μέχρι το Διμήνι της Θεσσαλίας.
Η δημιουργία του θόλου πραγματοποιούνταν με την τχνική του ανακουφιστικού τριγώνου, κατά την οποία δημιουργείται μια κατασκευή με ξύλινες δοκούς υποστήριξης, πάνω στις οποίες κάθε πλάκα ογκόλιθου εξέχει από την αμέσως κάτω της, με στόχο να μειώσει το άνοιγμα της αψιδοειδούς οροφής που θα τοποθετηθεί στη συνέχεια. Καθώς το κέντρο βαρύτητας όλου του κτίσματος επρόκειτο να μετακινηθεί πέρα από τη βάση του με την προσθήκη κάθε τμήματος, τοποθετούσαν αντίβαρα στοιβάζοντας μεγάλο, αυξανόμενο πάχος από πέτρες και χώμα γύρω από την εξωτερική πλευρά του κτίσματος.
Έτσι, σχηματιζόταν ένας γήλοφος πάνω από τον τύμβο. Μελέτες της εσωτερικής καμπύλης των θόλων, όπου διατηρείτο ένα επαρκές ύψος, δείχνουν ότι, σε κάθε περίπτωση, υπάρχει μια πρότυπη σχέση ανάμεσα στην πρωτογενή αψίδα και στο επακόλουθο ύψος.
Με αλγεβρικούς όρους, για κάθε τύμβο ο κύβος της αψίδας έχει ευθεία σχέση με το τετράγωνο του ύψους. Ωστόσο, οι μηχανικοί πρέπει να είχαν εξελίξει απλούς κανόνες  «του αντίχειρα» για να επιτύχουν αυτή την αμετάβλητη καμπύλη που διασφαλίζει τη σταθερότητα όλου του οικοδομήματος.Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στον θησαυρό του Ατρέα,οι θόλοι έχουν αντισταθεί σε αναρίθμητους μεγάλους σεισμούς στο πέρασμα των αιώνων. Η χρήση μιας σταθερής αναλογίας αποτελεί σαφή ένδειξη μιας οικοδομικής παράδοσης, ίσως και μιας συγκεκριμένης ομάδας αρχιτεκτόνων μηχανικών, οι οποίοι καλούνταν, όποτε χρειαζόταν. Οι μεγαλύτεροι θόλοι, όπως αυτός του θησαυρού του Ατρέα ή του Ορχομενού που χτίστηκαν μεταξύ 1350 και 1300 π.Χ., απαιτούσαν τεράστιες ποσότητες εργατικού δυναμικού και εργασίας για τη λατόμευση και το πελέκημα ογκόλιθων , συνήθως μάκρους τριών μέτρων, και για να τους σύρουν στην κατάλληλη θέση με τη βοήθεια ράμπας και κυλίνδρων. Η οκτώ μέτρων μήκους εξωτερική πλάκα του υπερθύρου υπολογίζεται ότι έφθανε τους εκατό τόνους βάρος.
Μόλις χτίζονταν αυτοί οι μεγάλοι θόλοι διακοσμούνταν πολυτελώς. Η πρόσοψη του θησαυρού του Ατρέα εξωραϊστηκε με μισές κολώνες και με λαξευμένα σπειροειδή σχήματα, ροζέτες και μαιάνδρους. Η πέτρα γι’ αυτά τα διακοσμητικά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των κιόνων στήριξης οκτώμιση μέτρων, ερχόταν από λατομεία που βρίσκονταν χιλιόμετρα μακριά. Πιθανόν κάλυπταν το μεγαλύτερο μέρος της απόστασης από τη θάλασσα, ίσως σέρνοντας τα υλικά για δεκαπέντε χιλιόμετρα από την ακτή, διασχίζοντας τον Αργείο κάμπο μέχρι τις Μυκήνες. Ανάλογη δεξιοτεχνία υπάρχει και στο ταβάνι του πλαϊνού θαλάμου στον κατεστραμμένο θόλο του Ορχομενού στα βόρεια της Θήβας.
Όλοι αυτοί οι θόλοι πρέπει να χρειάστηκαν μήνες, αν όχι χρόνια, για να κατασκευαστούν. Υποθέτουμε ότι οι περισσότεροι χτίστηκαν ενώ οι «ιδιοκτήτες» τους ήταν ακόμη εν ζωή και αφέθηκαν ανοιχτοί για να επιδεικνύουν την δύναμη, τον πλούτο και τη σπουδαιότητά τους.
Εξίσου περίτεχνα παραδείγματα παρουσιάζονται στους μεντεσέδες και το μάνταλο των θυρών των εισόδων.
Είναι πολύ πιθανό, οι δρόμοι των ταπεινότερων θαλαμωτών τάφων να έκλειναν μετά την ταφή και η πόρτα να σφραγιζόταν με έναν πέτρινο τοίχο. Οι πλαϊνοί θάλαμοι στις Μυκήνες και στον Ορχομενό ίσως χρησίμευαν για την ίδια την ταφή, ενώ ο κύριος θάλαμος μπορούσε να λειτουργεί σαν ένας νεκρικός προθάλαμος.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου