ΡΟΜΠΕΡΤ ΦΑΛΚΟΝ ΣΚΟΤ
Μέρος Γ΄
Αποστολή Terra Nova
Της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου

Στην σημερινή ανάρτηση θα παρακολουθήσουμε την δεύτερη πολύ σπουδαία και δραματική αποστολή του Σκότ, που σημαδεύτηκε  από τον θάνατό του.

Στο Ενημερωτικό Δελτίο για την αποστολή, ο Σκότ δήλωνε ότι κύριος στόχος της ήταν «... να φτάσει στον Νότιο Πόλο και να εξασφαλίσει για την Βρετανική Αυτοκρατορία την τιμή αυτού του επιτεύγματος...», με τον Μάρκχαμ να παρατηρεί ότι ο Σκότ είχε καταληφθεί από την μανία του Πόλου.

Ο Σκότ ξεκίνησε ενθουσιασμένος για να λάβει ένα τηλεγράφημα, ενώ βρισκόταν στην Μελβούρνη τον Οκτώβριο του 1910, από τον Ρόαλντ Άμουνδσεν, τον διάσημο Νορβηγό εξερευνητή, ήδη γνωστόν για την επιτυχημένη του διάσχιση του Βορειοδυτικού Περάσματος, που τον πληροφορούσε για τα σχέδιά του για τον Νότιο Πόλο.

Πριν λάβει το τηλεγράφημα, ο Σκότ είχε την δυνατότητα να καθορίζει την αποστολή, σύμφωνα με τις προτιμήσεις του, χωρίς περιορισμούς. Όσο για τις μεταφορές, είχε αποφασίσει να χρησιμοποιήσει μια μικτή στρατηγική, με τη χρησιμοποίηση και σκυλιών και αλόγων, αλλά και μηχανοκίνητων και χειροκίνητων ελκήθρων.

Δεν είχε ιδέα για τις όποιες δυνατότητες των αλόγων, αλλά η φαινομενικά επιτυχημένη χρήση τους από τον Σάκλετον (σε προηγούμενη δική του αποστολή) τον έπεισαν και τα συμπεριέλαβε. Ο ειδικός στους σκύλους Σεσίλ Μίαρς είχε πάει στη Σιβηρία για να επιλέξει τα πλέον κατάλληλα ζώα και ο Σκότ του είχε πει να αγοράσει και Μαντσουριανά πόνι. Ωστόσο, ο Μίαρς δεν γνώριζε τίποτε για την αγορά αλόγων και όσα αγόρασε έμελε να αποδειχθούν κακή αγορά. Ο ίδιος ο Σκότ ταξίδεψε στην Γαλλία και στην Νορβηγία για να αγοράσει μηχανοκίνητα έλκηθρα, ενώ προσέλαβε και τον Μπέρναρντ Ντέη, που ήταν μέλος στην αποστολή του Σάκλετον και ειδικός στο θέμα των ελκήθρων.

Μια σειρά από ατυχίες δυσχέραιναν τις εργασίες και μείωσαν τις δυνατότητες της αποστολής για σωστότερη προετοιμασία ως προς την πολική πορεία τους.

-Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού από τη Νέα Ζηλανδία για την Ανταρκτική, το πλοίο  Terra Nova παγιδεύτηκε για 20 ολόκληρες μέρες στον πάγο, ένα πολύ μεγάλο διάστημα, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος προετοιμασίας πριν την έλευση του ανταρκτικού χειμώνα.

-Ένα από τα μηχανοκίνητα έλκηθρα χάθηκε κατά την εκφόρτωσή του από το πλοίο, εφ’ όσον ο θαλάσσιος πάγος υποχώρησε από το βάρος του και το έστειλε στον πάτο.

-Η επιδείνωση των καιρικών συνθηκών και τα ακατάλληλα πόνι επηρέασαν τον αρχικό εφοδιασμό και, αναγκαστικά, το βασικό απόθεμα, στο οποίο θα γινόταν ο ανεφοδιασμός της αποστολής (one ton depot) όπου είχε αποθηκευθεί ένας τόνος προμηθειών, βρισκόταν 35 μίλια βορειότερα από την προγραμματισμένη θέση του. Ο Λώρενς Όατς, υπεύθυνος των πόνι, συμβούλευσε τον Σκότ να σκοτώσουν μερικά πόνι για τροφή, αλλά εκείνος αρνήθηκε.

«Κύριε, φοβάμαι ότι θα μετανοιώσετε που δεν ακολουθήσατε τη συμβουλή μου», ήταν η καταγεγραμένη προφητική απάντηση του Όατς.

Έξι πόνι έχασαν τη ζωή τους σ΄αυτό το ταξίδι. Με την επιστροφή τους στη βάση, η αποστολή έλαβε γνώση για την παρουσία του Άμουνδσεν που είχε κατασκηνώσει με το πλήρωμα και τα σκυλιά του στον Κόλπο των Φαλαινών, 200 μίλια ανατολικώτερα.

Ο Σκότ δεν τροποποίησε το πρόγραμμά του, γράφοντας «... το σωστό, καθώς και η σοφώτερη διαδρομή, είναι για μας να προχωρήσουμε ακριβώς σαν αυτό να μην είχε συμβεί...» (σαν να μην υπήρχε αντίπαλος).

Αναγνώριζε ότι η εμπειρία των Νορβηγών ήταν μεγαλύτερη, ότι η δική τους βάση ήταν πιο κοντά στον Πόλο, ότι οι Νορβηγοί υπερτερούσαν στην οδήγηση ελκήθρων με σκυλιά, αλλά ο Σκότ θεωρούσε ότι είχε πλεονέκτημα το ταξίδι σε μια γνωστή διαδρομή (είχε βρεθεί εκεί με τον Σάκλετον). Και μετά από μια επιτυχημένη αποστολή στο ακρωτήριο Κρόϊζιερ για εξασφάλιση αυγών αυτοκρατορικών πιγκουϊνων κατά τη διάρκεια του χειμώνα, σημειώνει «... είμαι βέβαιος ότι είναι τόσο κοντά στην τελειότητα όσο η εμπειρία μπορεί να κατευθυνει...»

Η πορεία 4 ανδρών για τον Νότο ξεκίνησε την 1^η Νοεμβρίου 1911 με τον Σκότ να μη δίνει σαφείς οδηγίες στους εναπομείναντες άνδρες για τη χρήση των σκυλιών. Καθώς οι διαδοχικές ομάδες υποστήριξης ολοκλήρωναν την αποστολή τους και επέστρεφαν στη βάση, η ομάδα του Νότου μειωνόταν σταθερά.

(Η πράσινη γραμμή δείχνει την πορεία της ομάδας του Σκότ και η κόκκινη του Άμουνδσεν)

Στις 4 Ιανουαρίου 1912, οι δύο τελευταίες ομάδες των τεσσάρων είχαν φτάσει στο γεωγραφικό πλάτος 87◦ 34΄S. Ο Σκότ ανακοίνωσε την απόφασή του: πέντε άνδρες θα συνέχιζαν, ενώ τρείς θα επέστρεφαν στη βάση. Η επιλεγμένη ομάδα έφτασε στον Πόλο στις 17 Ιανουαρίου 1912, για να διαπιστώσει ότι ο Άμουνδσεν είχε φτάσει πρώτος, πέντε ολόκληρες εβδομάδες νωρίτερα...

«Το χειρότερο συνέβη... όλα τα όνειρα της ημέρας χάθηκαν... Μεγαλοδύναμε! Απαίσιο μέρος...», γράφει ο Σκότ στο ημερολόγιό του.

Δύο μέρες αργότερα, η αποκαρδιωμένη ομάδα ξεκίνησε να επιστρέψει στη βάση της, διασχίζοντας 800 μίλια. Παρά τις άσχημες καιρικές συνθήκες, η ομάδα προχωρούσε και διένυσε τα πρώτα 300 μίλια μέχρι την 7^η Φεβρουαρίου. Στη  συνέχεια έπρεπε να κατεβούν τον παγετώνα Μπίαρντμορ, αλλά η φυσική κατάσταση του Έβανς ήταν άσχημη (μια πτώση του τρείς μέρες νωρίτερα τον είχε αφήσει σχεδόν ανίκανο να συνεχίσει) και δέκα μέρες αργότερα, την 17^η Φεβρουαρίου, μια νέα πτώση στάθηκε μοιραία. Ο Έβανς άφησε την τελευταία του πνοή στους πρόποδες του παγετώνα.

Στα μισά της διαδρομής, οι προοπτικές επιβίωσης της ομάδας δεν ήταν καλές. Αντιμετώπιζαν πείνα και εξάντληση, κρυοπαγήματα και φωτοκερατίτιδα λόγω των επιδεινούμενων καιρικών συνθηκών. Την 16^η Μαρτίου, ο Όατς, υποφέροντας από ένα παλιό πολεμικό τραύμα, που δεν του επέτρεπε πλέον να περπατήσει, βγήκε από τη σκηνή λέγοντας «απλώς πηγαίνω έξω και μπορεί να λείψω λίγο», βαδίζοντας εν γνώσει του προς τον βέβαιο θάνατό του.

Οι εναπομείναντες συνέχισαν την πορεία τους και μετά από τρείς μέρες κατασκήνωσαν 11 μίλια μακριά από το one ton depot. Όταν ξύπνησαν, μια σφοδρότατη χιονοθύελλα τους εμπόδισε να κινηθούν. Τις επόμενες εννέα φρικτές μέρες τα αποθέματα της τροφής τους εξαντλήθηκαν, τα δάχτυλά τους πάγωσαν, το φως ήταν ελάχιστο και η θύελλα συνέχιζε να μαίνεται έξω από τη σκηνή τους, αδιαφορώντας για το δράμα των τριών ανδρών.

Απελπισμένος ο Σκότ, γράφει στο ημερολόγιο: «Τελευταία καταχώρηση. Για τ’ όνομα του Θεού, φροντίστε τους ανθρώπους μας...», έχοντας αφήσει γράμματα για τη μητέρα του Γουίλσον, τη μητέρα του Μπόουερς, για αρκετούς σημαντικούς ανθρώπους, για τη μητέρα και τη σύζυγό του, και ένα «Μήνυμα προς το Κοινό», υπερασπιζόμενος την αποστολή.

«... αν είχαμε ζήσει, θα είχα να διηγηθώ μια ιστορία για την τόλμη, την αντοχή και το θάρρος των συντρόφων μου που θα συγκινούσε την καρδιά κάθε Άγγλου...»

Ο Σκότ πέθανε στις 29 ή στις 30 Μαρτίου 1912. Οι θέσεις των πτωμάτων στην σκηνή, όταν ανακαλύφθηκαν οκτώ μήνες αργότερα από την υπόλοιπη αποστολή, υποδεικνύουν ότι ο Σκότ πέθανε τελευταίος.

Το ημερολόγιό του ήρθε στο φως εκατό χρόνια αργότερα(2012).