Γράφει η Μαρία Σιταρίδου-Τρουλάκη

Η ΦΩΤΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Μέσα στη ροή του χρόνου η Ιστορία τροφοδότησε την λογοτεχνία και συνεχίζει να είναι πηγή έμπνευσης για πολλούς συγγραφείς οι οποίοι την μπλέκουν με τη μυθοπλασία αναφερόμενοι σε ιστορικά γεγονότα, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο μια μαγική συνθήκη για την εύκολη εκμάθησή της.

Σε αυτή την κατηγορία λογοτεχνών ανήκει και η Δήμητρα Παπαναστασοπούλου η οποία -όντας θαυμάστριά της και δεινή μελετήτρια- την χρησιμοποιεί ως βασικό υλικό στη συγγραφή της.

Στο πρόσφατο βιβλίο της “Η φωτιά της ψυχής” στράφηκε στην “καυτή” ιστορία της Μέσης Ανατολής και στις “ωδίνες” της γέννησης των κρατών της περιοχής.
Ένα πολιτικά δύσκολο θέμα που αφορά το παλαιστινιακό, η εμφύλια σύρραξη στον Λίβανο, ο ρόλος των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή, η σκληρή καθημερινότητα που αποπνέει μυρωδιά θανάτου, οι άνθρωποι που παραπαίουν από τα διχαστικά πάθη και τα επικίνδυνα παιχνίδια της εκάστοτε εξουσίας, ζώντας αντιφατικά πότε μέρες πολέμου και πότε ειρήνης, είναι η μεγάλη εικόνα μέσα στην οποία τοποθετεί την ιστορία της.

Μία ταλαιπωρημένη περιοχή, αυτή του Λιβάνου, η οποία περνώντας από την οθωμανοκρατία στην επιρροή των σταυροφόρων και δημιουργώντας τη νέα πληθυσμιακή ομάδα των Μαρωνιτών που υπήρξαν το κόκκινο πανί για τους ντόπιους Δρούζους καθώς και οι αναταραχές και οι αγώνες που οδήγησαν στην σημερινή του μορφή είναι η περιοχή την οποία μετά από κοπιώδη έρευνα και από αληθινές μαρτυρίες μας παρουσιάζει.

Σε μια χώρα όπου κανείς δεν νιώθει ασφαλής μιας και τα όπλα χωρίς σοβαρό λόγο και αιτία, επικαλούμενα μόνο την θρησκευτική και πολιτική αντίθεση ξερνούν θάνατο, ζει και δραστηριοποιείται η βασική ηρωίδα της.

Πρόκειται για την οικογενειακή ιστορία της Λιντά, την οποία είχε την ευκαιρία να γνωρίσει δια ζώσης. Ήταν μία γυναίκα που έζησε το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα μία πολυτάραχη ζωή, ασυμβίβαστη με τα κοινωνικά στερεότυπα της εποχής, μορφωμένη, δυναμική, παθιασμένη και ακτιβίστρια.

Μία γυναίκα με ιστορία προγονική που ανάγεται πίσω στην τουρκοκρατούμενη Βέροια του 1906 και που συνεχίζεται με αλλεπάλληλες μετακινήσεις και παλινοστήσεις μεταξύ Θεσσαλονίκης, Παρισιού, Χαλέπ Βηρυτού, Κωνσταντινούπολης και τούμπαλιν.
Γεννήθηκε στη Συρία από Ελληνίδα μάνα και κοσμοπολίτη με ελληνικές καταβολές πατέρα. Γαλουχήθηκε από την μητέρα και την θεία της με την ελληνική κουλτούρα, ενώ από τον πατέρα της ήρθε σε επαφή με την υψηλή μόρφωση, την φιλοσοφία της ανατολής και αγάπησε τη λαχτάρα των μικρών λαών για έθνος και πατρίδα. Πολύ νωρίς κάνει την επιλογή της εντοπιότητάς της, νιώθει Σύρια.
Ονειρεύεται ότι όλα τα ποθούμενα για ένα λαό μπορούν να συμβούν αρκεί να υπάρχουν ενεργοί πολίτες που θα κινήσουν όλα εκείνα τα γρανάζια που θα φέρουν το δίκαιο και τον πολιτισμό στο έθνος τους, ακόμη και αν οι ίδιοι γεμίσουν τραύματα, ή χάσουν τη ζωή τους.
Η καταστροφή της Βηρυτού όμως από χέρια Συρίων τη γεμίζει ντροπή…

Μία γυναίκα που αναζητά την πηγή απ’ όπου θα αντλήσει η ίδια δύναμη για να συνεχίσει την προσπάθεια της εθνικής συμφιλίωσης Μουσουλμάνων και Χριστιανών…

 Γράφει ο Δημοσιογράφος Χρήστος Καραγιαννόπουλος

ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: “Η ΦΩΤΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ” ΜΕ ΑΡΩΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ!

Έχω διαβάσει όλα τα βιβλία της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου όχι μόνο επειδή είμαι λάτρης των ιστορικών μυθιστόρημά των αλλά και γιατί η συγγραφέας διαθέτει μια εξαιρετική διαύγεια γραφής που δίνει ζωή σε προσωπικές, ξεχωριστές ιστορίες με την εγκυρότητα και χρησιμότητα ενός επίμονου ιστορικού ερευνητή. Στο τέλευταίο της βιβλίο με τίτλο «Η φωτιά της ψυχής» (εκδ. 24 γράμματα) η Δήμητρα Παπαναστασοπούλου παίζει δεξιοτεχνικά και κυριολεκτικά με τη «φωτιά της Μέσης Ανατολής» δημιουργώντας ένα πολιτικό αφήγημα με επίκεντρο την προσωπική ιστορία της Λιντά, που γεννήθηκε στη Συρία από ελληνίδα μητέρα και πατέρα με ελληνικές καταβολές, προβάλλοντας δυναμικά από τα χρόνια της νεότητας της την αναγκαιότητα μιας εθνικής συμφιλίωσης Μουσουλμάνων και Χριστιανών.

Το μυθιστόρημα “Η φωτιά της ψυχής” είναι πολυπρόσωπο, καλύπτει συναρπαστικές αφηγήσεις τριών γενιών, με οικογενειακές ιστορίες, ιστορικά γεγονότα του 20ου αιώνα , προσωπικά δράματα, απαγορευμένους έρωτες, δράση μυστικών υπηρεσιών, βία και καταστροφές, αλλά και μετακινήσεις σε Θεσσαλονίκη, Παρίσι, Βηρυτό και Κωνσταντινούπολη. Ο ασυμβίβαστος χαρακτήρας της ηρωίδας Λιντά, πρόσωπο πραγματικό και όχι φαντασtικό, κυριαρχεί στην αφήγηση, μιλά για τα βιώματα της και δίνει το πολιτικό και κοινωνικό στίγμα μιας πολυτάραχης εποχής κι ενός εμφυλίου πολέμου - στον Λιβανο. Η Μέση Ανατολή είχε αρχίζει να τραβά την προσοχή των Μεγάλων Δυνάμεων οι οποίες καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό το κοινωνικοπολιτικό στάτους των εθνων-κρατών που αρχισαν να εμφανιζονται στην περιοχη.

Διαβάζοντας το βιβλίο “Η φωτιά της ψυχής” εντυπωσιάστηκα από την προσηλωση της Δήμητρα Παπαναστασοπούλου στην ιστορική αλήθεια δοσμένη στον αναγνώστη με λογοτεχνική μαεστρία. Οι περιγραφές της για μια περιοχή του πλανήτη που δεσπόζει εμφαντικά στην επικαιρότητα εδώ και δεκαετίες αλλά ιστορικά παραμένει σχετικά ασαφής για τους «αμύητους» , συμπλήρωσαν τις γνώσεις μου για τους αρχέτυπους κανόνες της πολιτικής και των παρεμβάσεων της Δύσης στη Μέση Ανατολή. Για μια ακόμα φορά η συγγραφέας που τόσο εκτιμώ ξεπέρασε τις προσδοκίες μου! Το βιογραφικό της και πολλά ακόμα στοιχεία για την ιδία και τα βιβλία της μπορείτε να τα βρείτε και στο προσωπικό της μπλoγκ: myownnovelsworld.blogspot.com.

 

Γράφει η φιλόλογος Χαρά Νάστου:

"Η ΦΩΤΙΑ της ψυχής" της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου.

 Μια λογοτεχνική γραφή που σκαλίζει τόσο βαθιά τη σύγχρονη πολιτική ιστορία, ώστε να προσδίδει δραματικό βάθος στα συναισθήματα των προσώπων, δρώντων κάτω από διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες, ακόμα κι όταν μεταβάλλεται και ο τόπος της δράσης τους.

"Η ΦΩΤΙΑ της ψυχής" της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου δεν αποφεύγει ούτε αυτή τη φορά το χάρισμα να κάνει το μυθιστόρημα Ιστορία και την Ιστορία μυθιστόρημα. Η συγγραφέας σε παρασέρνει στις γραμμές αυτού του πολυπρόσωπου και πολυσταθμικού μυθιστόρηματος, που δεν θέλεις να τελειώσει. Η φυσική ροή του λόγου, η τεχνική του flash back, η εικονοπλαστική αφήγησή της σ' αφήνει στο κέντρο δραματικών γεγονότων, κι εσύ εισχωρείς μέσα στις εξελίξεις, την ώρα της κορύφωσης, μπαίνεις στο καμίνι των συναισθημάτων των ηρώων, τα οποία καμιά συνθήκη δεν σβήνει, ούτε αυτή του θανάτου.

Από τη Βέροια του 1906, με τον Μακεδονικό Αγώνα στο επίκεντρο, προβάλλουν οι πρωταγωνιστές, συμπαθητικοί, αγωνιστικοί, αξιοθαύμαστοι τόσο, που δεν χάνεις βήμα από τη ζωή τους. Την παρακολουθείς, όπου κι αν αυτή τους οδηγεί. Από τη Βέροια βρίσκεσαι μαζί τους στη Θεσσαλονίκη, από εκεί στην Κωνσταντινούπολη και μετά στο Παρίσι, Χαλέπι, Βηρυτό, ζεις μαζί τους, μαθαίνεις μυστικά τους, αγωνιάς, συμπονάς, συμπάσχεις, φοβάσαι γι' αυτούς, καθώς έχεις μπει για τα καλά στη φωτιά των συναισθημάτων τους, ειδικά της Λιντά και του Καρίμ. Είναι οι κεντρικοί ήρωες του έργου. Δεν αφήνουν κανένα αγώνα στη μέση, ζουν μέσα στο καζάνι της μέσης Ανατολής, που βράζει, κοχλάζει και ξεβράζει αίμα, μέσα σε μια ατελείωτη προσδοκία, για την υποχώρηση της φλόγας της φωτιάς, και στην ελπίδα πως ένας λαός θ' αποκτήσει κράτος και η ειρήνη και η συμφιλίωση θα επικρατήσει μέσα στην αντικειμενική αγκαλιά της Δικαιοσύνης. Οι εμφυλιοπολεμικές συγκρούσεις στο Λίβανο σε ανατριχιάζουν με τη λεπτομέρεια της περιγραφής τους, μαίνονται τυφλά βυθίζοντας την κοσμική πλευρά της Βηρυτού στο σκοτάδι του θανάτου.

Οι πολιτικοθρησκευτικές διαφορές απαξιώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη, ρίχνοντάς την σε ποτάμια αίματος στο όνομα του Θεού και της εξουσίας. Νατουραλιστικές σκηνές αναπαριστά η συγγραφέας βγαλμένες από τις συνέπειες του πολιτικοθρησκευτικού φανατισμού. Κι έχει μεγάλη αξία αυτή η περιγραφή, καθώς στηρίζεται στη μαρτυρία, ήτοι στα βιώματα της κεντρικής ηρωίδας του μυθιστορήματος, της Λιντά, που τελικά ένιωθε και Σύρια και Ελληνίδα, έχοντας ζήσει όλη τη φρίκη του μακελειού στη Βηρυτό, τον τελικό σταθμό του ταξιδιού της, από τον οποίον κι επιστρέφει στο Παρίσι και τελικά στην Ελλάδα, με την πιο μεγάλη απογοήτευση της ζωής της. Εκεί πάγωσε και νέκρωσε δια παντός την ψυχή της, που την έφλεγε συνεχώς η αγάπη του Καρίμ. Αυτός που την πύρωνε διαρκώς αυτός και τη πάγωσε οριστικά, ώστε καμιά άλλη αγάπη, όσο ανιδιοτελής κι ακοίμητη κι αν περίμενε να της χαριστεί, δεν έλιωσε τον πάγο που κατέλαβε όλη την έκταση της καρδιάς της.

"Η ΦΩΤΙΑ της ψυχής" κινείται στον ιστορικό άξονα του 20ου αιώνα, από το 1906 έως το 1985, και συνιστά ένα δραματικό ιστορικό μυθιστόρημα, κοσμοπολίτικο με ήρωες παθιασμένους για τη ζωή, αλλά και για δικαιοσύνη και ελευθερία. Η Ιστορία που καταγράφεται έχει τραγικά γεγονότα, ανθρώπους που τα κινούν, συμφέροντα που τα καθορίζουν, βαθιά απογοήτευση από την ιδιοτελή διαχείριση, ελπίδα μικρή για τη συναδέλφωση των λαών, όπως τα εκθέτει αριστοτεχνικά με αφηγηματική αμεσότητα και ανεπιτήδευτο ύφος η συγγραφέας.

Είναι ένα μυθιστόρημα που σημαδεύει και το νου και τη φωτιά της ψυχής του αναγνώστη.