ΟΙ ΕΚΠΑΡΑΘΥΡΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΑΓΑΣ
Της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου

Σας ομολογώ ότι όταν επισκέφθηκα την Πράγα, κανείς δεν έκανε λόγο γι’ αυτή την παλιά συνήθεια των κατοίκων, να... πετούν άλλους από τα ψηλά τους παράθυρα!

Κάποια από αυτά τα... πετάγματα έμειναν στην ιστορία. Ας τα δούμε.

Το 1393, ο βασιλιάς Βενσέσλαος Δ΄, έδωσε εντολή στους ανθρώπους του να πετάξουν από την γέφυρα του Καρόλου τον γενικό εφημέριο της αρχιεπισκοπής, τον Jan Nepomuchy. Ο βασιλιάς αποφάσισε να προβεί σ’ αυτήν την εξωφρενική ενέργεια, επειδή ο εφημέριος αρνιόταν να του αποκαλύψει όσα είχε εξομολογηθεί η βασιλική του σύζυγος.

Ο εφημέριος πνίγηκε στα παγωμένα νερά του ποταμού Μολδάβα, που ρέει κάτω από την  γέφυρα, αλλά το θέμα δεν σταμάτησε εκεί. Οι κάτοικοι της Πράγας  τον ανακήρυξαν άγιο και, μάλιστα, προστάτη από τις πλημμύρες!  

Η πρώτη ιστορική Εκπαραθύρωση της Πράγας, ωστόσο, έλαβε χώρα στις 30 Ιουλίου 1419. Αυτή τη φορά, δεν πετάχτηκε ένας, αλλά αρκετοί άνθρωποι από τα παράθυρα του Νέου Δημαρχείου της πόλης.

Ένας ιεροκήρυξας, ο Jan Zelivsky, oπαδός του κινήματος των Χουσιτών ή Ουσιτών ( από το όνομα του Τσέχου ιδρυτή και μεταρρυθμιστή Γιαν Χους), με  φανατισμένους διαδηλωτές όργωναν στην κυριολεξία τους δρόμους της Πράγας, ζητώντας άμεση αποφυλάκιση μιας σειράς ηγετών τους, οι οποίοι κρατούνταν αιχμάλωτοι στις φυλακές της πόλης. Οι Αρχές όχι μόνο δεν τους άκουσαν, αλλά τους πέταξαν πέτρες. Ο εξαγριωμένος όχλος, έχοντας επι κεφαλής τον στρατηγό Jan Zizka, όρμησε στο Δημαρχείο και εκπαραθύρωσε τον Δήμαρχο και τους συμβούλους του, που προσγειώθηκαν στον πέτρινο δρόμο. Όσοι δεν βρήκαν ακαριαίο θάνατο, ποδοπατήθηκαν και ξυλοκοπήθηκαν έως θανάτου...

Η δεύτερη ιστορική Εκπαραθύρωση της Πράγας έγινε στις 23 Μαϊου 1618. Πάλι θρησκευτικοί λόγοι, πάλι νεκροί- πολλοί περισσότεροι μάλιστα.

Ένα χρόνο νωρίτερα(1617) ο αρχιδούκας Φερδινάνδος Β΄ της Αυστρίας χρίστηκε διάδοχος της Βοημίας. Ως αυστηρός καθολικός ο Φερδινάνδος δεν αναγνώρισε τα προνόμια και τις ελευθερίες που είχαν εκχωρηθεί στους προτεστάντες και τους χουσίτες, χάνοντας πολλά από τη δημοφιλία του. Τον Μάϊο του 1618 έστειλε δύο ακολούθους του στην Πράγα, για να τον εκπροσωπούν, εφόσον ο ίδιος είχε αναλάβει και καθήκοντα βασιλέως στην Ουγγαρία και μετά από λίγο και ολόκληρης της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Αυτοί οι δύο ακόλουθοι, μαζί με τον γραμματέα τους, υποχρεώθηκαν να δεχτούν την εισβολή εκατό περίπου ευγενών Βοημών, προτεσταντών που διαμαρτύρονταν για τις παραβιάσεις των θρησκευτικών τους ελευθεριών(ανάκληση του Νόμου του Ροδόλφου, περί θρησκευτικής ανεκτικότητας, και την διάλυση της Βοημικής Εκκλησίας, η οποία είχε ιδρυθεί από τον παραπάνω Χους τον 15^ο αιώνα).

Η συζήτηση μεταξύ των εμπλεκομένων δεν θα πρέπει να είχε το προσδοκούμενο αποτέλεσμα, μιας και οι προτεστάντες εκπαραθύρωσαν, από τα παράθυρα της καγκελαρίας, τους δύο καθολικούς συμβούλους και τον γραμματέα τους. Τα θύματα προσπάθησαν να πιαστούν από τα παράθυρα, αλλά οι προτεστάντες τους έκοψαν τα χέρια με τα σπαθιά τους.

Οι τρεις καθολικοί έπεσαν σε μια τάφρο με λύμματα, γλυτώνοντας τον θάνατο, αλλά όχι και το... μπάνιο. Ο τριακονταετής πόλεμος είχε μόλις αρχίσει. Ένας πόλεμος που θα έρριχνε την Πράγα σε βαθιά παρακμή.

Η συνήθεια της εκπαραθύρωσης φάνηκε να περνά στη λησμονιά για αρκετούς αιώνες, όσο αφορούσε την Πράγα. Κόντευε να περάσει το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, με τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο να αποτελεί παρελθόν, όταν, το πρωί της 10^ης Μαρτίου 1948, ο φιλελεύθερος Υπουργός Εξωτερικών Jan Masaryk, ο οποίος έδινε αγώνα να μειώσει την δύναμη των κομμουνιστών στον κυβερνητικό συνασπισμό, πετάχτηκε από το παράθυρο του μπάνιου του στο προαύλιο, φορώντας τις πυζάμες του, δημιουργώντας την τρίτη ιστορική εκπαραθύρωση της Πράγας.

Οι Αρχές άρχισαν να ψάχνουν για τον δολοφόνο, δεν τον ανακάλυψαν και λίγους μήνες αργότερα, όταν οι κομμουνιστές έκαναν το «κόκκινο» πραξικόπημα και ανέλαβαν την εξουσία(Αναίμακτη Επανάσταση), ο φάκελος έκλεισε με την αιτιολογία της... αυτοκτονίας. 

Ο Μασάρικ ήταν πρεσβευτής στην Αγγλία το 1925 και όταν οι Ναζί κατέλαβαν την Τσεχοσλοβακία το 1938 παραιτήθηκε από τα καθήκοντά του, αν και η εξόριστη κυβέρνηση τον ξαναδιόρισε. Ο υπουργός παρέμεινε στη θέση του και μετά την απελευθέρωση(από τους Ναζί) χωρίς να υποστηρίζει τον κομμουνισμό, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω.  

Μόνο το 2004 άλλαξε η επίσημη ετυμηγορία σε ανθρωποκτονία, ως αποτέλεσμα ανεξάρτητης αστυνομικής έρευνας, επιβεβαιωμένη επίσης από εκθέσεις των μυστικών σοβιετικών υπηρεσιών.